Fraude met online betalingen: banken aan zet

 ‘Hoe weet ik dat u echt van ING bent?’, vraag je, lichtelijk in paniek. Ze stelt je gerust: ‘Een goede vraag! U kunt niet voorzichtig genoeg zijn. Ziet u het nummer waarmee ik bel?’ Het nummer in het display is 020 2288800. ‘Als u kijkt op ing.nl en dan de alarmlijn aanklikt, ziet u dat dit nummer van ING is’. Het nummer staat inderdaad op de ING-site bij alarmlijn. Je hebt toevallig veel geld op je rekening staan omdat je net je vorige woning hebt verkocht. Je moet er niet aan denken dat al dat geld naar Oost-Europa wordt doorgesluisd. Mevrouw Van Erp – die onberispelijk Nederlands spreekt – biedt gelukkig een oplossing. Je komt in aanmerking voor het veiligheidsprotocol van ING, maar moet nog wel even je daglimiet verhogen naar 40.000 euro.

Nachtmerrie

Een paar uur later bevind je je in een regelrechte nachtmerrie. Je hebt in de tussentijd al bijna 40.000 euro in delen overgemaakt naar een rekening die helaas allesbehalve veilig is. Sterker nog: je geld is verdwenen, zo bevestigt een ‘echte’ mevrouw van ING – in even onberispelijk Nederlands. Je blijkt slachtoffer te zijn van bankspoofing, een geraffineerde manier van identiteitsfraude.

Bankspoofing is een groot probleem. In 2019 waren er in totaal slechts 7 gevallen gemeld bij de fraudehelpdesk, dit jaar zijn het er tot nu toe al enkele honderden. De materiële en psychische schade na fraude met online betalen zijn enorm, en precies daarom heeft de Consumentenbond een team van experts opgericht op het gebied van beveiliging en betalingsverkeer.

Dit team is volop bezig met het onderzoeken van spoofing. Wat ons opvalt, is dat er grote verschillen tussen de banken bestaan. Sommige vergoeden de schade ‘uit coulance’, andere banken doen dat juist niet. De klant heeft zelf de betaling geïnitieerd, is dan de gedachte.

Banken treden verschillend op

Ook zien we verschillen in de mate waarin banken hun klanten waarschuwen én het criminelen moeilijk maken. De ene bank waarschuwt zijn klanten actief voor spoofing, de ander doet dat zelden of nooit. Wij willen dat banken hun klanten beschermen tegen deze criminaliteit en open kaart spelen over hun beleid en gaan hierover op zeer korte termijn het gesprek met hen aan. Als consument moet je weten waar je aan toe bent en moet je een keuze kunnen maken voor een andere bank – of gerustgesteld kunnen blijven waar je zit.

Voor ons staat vast dat het voor consumenten bijna onmogelijk is om deze doortrapte fraude te doorzien. Fraude die mede een gevolg is van de niet aflatende digitalisering van het betalingsverkeer, waarop de banken al jaren actief inzetten. Het is ook aan de banken om te voorkomen dat consumenten uit hun naam worden opgelicht. We willen dat banken de onzekerheid bij gedupeerden wegnemen met heldere en ruimhartige vergoedingsregels. Ook hierover gaan we met de sector in gesprek – houd onze nieuwsbrieven en nieuwsberichten dus goed in de gaten!