Vergoeding affectieschade
Rien Meijer Expert Geld & VerzekeringBijgewerkt op:12 oktober 2022
Erkenning van het verdriet
Volgens toenmalig minister Dekker (Rechtsbescherming) gaat het om ‘de erkenning van het verdriet van personen van wie het leven volledig op de kop staat door een fout van iemand anders'. Dit recht op een vergoeding voor immateriële schade (leed) staat naast het recht op een materiële schadevergoeding en een eventuele vergoeding shockschade.
Smartengeld voor naasten
Een paar voorbeelden van affectieschade, ook wel smartengeld voor naasten en nabestaanden genoemd:
- Een kind wordt aangereden en blijft levenslang gehandicapt.
- Een partner overlijdt door een medische fout.
- Een vader wordt beroofd en neergeschoten, waarna zijn partner en kinderen alleen achterblijven.
Hoogte van de uitkering
De vergoeding voor affectieschade is vastgesteld op €12.500 tot €20.000 (zie tabel). Partner, ouders en kinderen van het slachtoffer komen hiervoor in aanmerking. Voor andere personen die in een ‘nauwe persoonlijke relatie tot de gekwetste staan’, biedt de Wet Affectieschade ruimte voor interpretatie.
Bedragen affectieschade
| Ernstig en blijvend letsel | Overlijden | Overlijden door misdrijf | ||||
| Echtgenoot, geregistreerd partner, levensgezel | €15.000 | €17.500 | €20.000 | |||
| Kinderen en ouders | €15.000 | €17.500 | €20.000 | |||
| Uitwonende kinderen | €12.500 | €15.000 | €17.500 | |||
| Overige nauwe persoonlijke relaties | €12.500 | €15.000 | €17.500 | |||
| Duurzame zorg in gezinsverband | €15.000 | €17.500 | €20.000 |
Meer uitgekeerd
In 2020 hebben verzekeraars zo’n €10 miljoen aan affectieschade uitgekeerd, tegenover €6 miljoen in 2019. In 2020 was vaker sprake van meerdere naasten die recht hadden op een vergoeding. Bijvoorbeeld een echtgenoot en meerdere kinderen. Daardoor was er een stijging in de gemiddelde schadelast. In 2019 keerden verzekeraars gemiddeld €14.000 per claim uit. In 2020 was dat €24.000. Volgens de geraadpleegde verzekeraars ontstond er, net als in 2019, zelden discussie met het slachtoffer over de hoogte van de claim.
Strafzaken met uitkering affectieschade
Eerste strafzaak
De eerste strafzaak waarin op grond van de nieuwe wet affectieschade werd toegekend was voor zover bekend op 4 juli 2019. Een automobilist in Hoorn (NH) moest €17.500 betalen. Een vrouw kwam te overlijden door zijn onvoorzichtige rijgedrag. Dit werd gezien als een misdrijf. De automobilist betaalde aan de (uitwonende) zoon en de dochter van de vrouw de vergoeding voor affectieschade.
Broer kan ook naaste zijn
De rechtbank wees in februari 2020 €17.500 als vergoeding affectieschade toe aan de broer van het dodelijk slachtoffer van een steekpartij. Deze vond begin 2019 plaats in Den Haag. De rechter was het eens met het argument de 2 niet alleen broers maar ook beste vrienden en huisgenoten waren. Hierdoor was er een nauwe persoonlijke relatie met het slachtoffer en werd de broer als naaste gezien.
Aansprakelijkheidsverzekeringen
Degene die aansprakelijk is voor het leed draait op voor de affectieschade. Dit valt onder de dekking van de Wettelijke Aansprakelijkheidsverzekering (WA) voor autorijders of de aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren (AVP). Als er geen opzet is en de veroorzaker is goed verzekerd, betaalt zijn/haar verzekeraar de schade. Bij een misdrijf (zoals de steekpartij uit het voorbeeld hierboven) moet de veroorzaker zelf betalen.