Levenstestament: waarom verstandig?

Verschil levenstestament en testament

In een levenstestament staat wie voor jou zaken mag regelen als je nog leeft, maar niet in staat bent om beslissingen te nemen. Dat kan tijdelijk zijn, bijvoorbeeld bij een ziekenhuisopname. Of permanent na een ernstig ongeluk of ziekte. Een levenstestament vervalt na je overlijden. In een testament leg je vast wat er met je bezittingen moet gebeuren als je er niet meer bent. 

Wat is een levenstestament?

Een levenstestament bestaat vaak uit 3 onderdelen. Je legt vast wat je wensen zijn op financieel, medisch en persoonlijk gebied. En je bepaalt wie een volmacht krijgt om namens jou te handelen. Je kunt 1 persoon benoemen die alles mag regelen. Of je splitst de taken en kiest iemand voor de financiële zaken en een ander voor je medische en persoonlijke wensen. Je kunt je levenstestament zo uitgebreid maken als je zelf wilt. 

Levenstestament opstellen bij notaris

Levenstestament zonder notaris 

Je kunt zelf een levenstestament of volmacht opstellen. Dat heet een onderhandse akte. Banken en andere officiële instellingen accepteren alleen een volmacht die door een notaris is ondertekend. Het is daarom beter om een levenstestament of volmacht bij de notaris te regelen. 

Levenstestament opstellen bij notaris

Je kunt een levenstestament alleen laten opstellen als je wilsbekwaam bent en uit vrije wil handelt. De notaris controleert of je op dat moment in staat bent om beslissingen te nemen. Zo kan hierover achteraf geen discussie ontstaan. 

De notaris bewaart het levenstestament. Je krijgt een aantal getekende kopieën mee. Vergeet niet een kopie te geven aan de gevolmachtigde, de bank (het financiële deel) en je huisarts (het medische deel). Dan zijn zij op de hoogte van je wensen.  

Waarom is een levenstestament altijd verstandig?   

Met een levenstestament houd je onder alle omstandigheden zelf de regie over je leven.  

• In de volmacht(en) leg je vast dat de persoon of personen die jij vertrouwt, beslissingen mag nemen namens jou.   

• Je legt je belangrijkste wensen vast zodat het voor je naasten duidelijk is wat je wilt in bepaalde situaties. En wat je niet wilt.  

Het is verstandig om deze belangrijke zaken vast te leggen, ook als je jong en gezond bent. Er kan iedereen iets overkomen waardoor je tijdelijk of blijvend geen beslissingen kunt nemen. Heb je geen levenstestament en kun je geen beslissingen meer nemen? Dan zal de rechter iemand aanwijzen die je zaken gaat regelen. En dat kan iemand anders zijn dan je had gewild.  

Notariële volmacht 

Notariële volmacht of levenstestament 

Je kunt ervoor kiezen om bij de notaris alleen een volmacht te laten opmaken. Dan heb je eigenlijk een ‘kort levenstestament’. Vaak is de notariële volmacht onderdeel van een uitgebreider levenstestament.  

Volmacht nodig, ook voor partners 

Veel mensen denken dat een volmacht niet nodig is als je een partner hebt. Dat is niet zo. Je partner heeft niet automatisch het recht om namens jou te handelen. Ook niet als je gehuwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt. Je partner kan bijvoorbeeld de gezamenlijke woning niet verkopen zonder jouw toestemming of volmacht.  

Ingangsdatum volmacht 

In het levenstestament leg je vast wanneer de volmacht ingaat. Dat kan direct na ondertekening zijn. Of bijvoorbeeld pas vanaf het moment dat een medisch specialist heeft vastgesteld dat je geen beslissingen meer kunt nemen.

Het is ook goed om vast te leggen wie de gevolmachtigde opvolgt. Het zou kunnen dat de gevolmachtigde op een bepaald moment overlijdt. Of niet meer in staat is om voor jou beslissingen te nemen. De opvolger kan dan zijn of haar taken overnemen.  

Wie controleert de gevolmachtigde? 

Heb je je partner of 1 van je kinderen een volmacht gegeven? Je kunt in je levenstestament vastleggen dat de gevolmachtigde in bepaalde situaties moet overleggen. Bijvoorbeeld met je andere kind(eren). Vooral voor de financiële zaken is het heel normaal om een ‘toezichthouder’ aan te wijzen. Die moet dan bijvoorbeeld bij een grote uitgave toestemming geven. Hiermee verklein je het risico dat er geld wordt uitgegeven aan zaken waar je niet achter staat. En het voorkomt gedoe binnen de familie.  

Levenstestament aanpassen 

Je kunt je levenstestament niet zelf aanpassen. Het handmatig bijschrijven van wijzigingen is niet geldig. Dit kan alleen via de notaris en dat kost geld. De notaris kan je levenstestament alleen wijzigen als je op dat moment zelfstandig beslissingen kunt nemen.  

Medische wensen 

Wil je de medische volmacht en wensen over de laatste levensfase wijzigen? Dan kan de huisarts dat ook aanpassen. Het is wel belangrijk dat je de gevolmachtigde informeert.  

Kosten levenstestament 

De prijs voor een levenstestament is erg verschillend. Hier zijn geen richtlijnen voor. De kosten voor een levenstestament beginnen gemiddeld rond de €500 inclusief btw. De uiteindelijke kosten zijn afhankelijk van je wensen en situatie.  

Online een levenstestament laten opstellen is meestal wat goedkoper omdat je dan werk uit handen neemt van de notaris. Meerdere aktes tegelijk ondertekenen bij de notaris zorgt ook vaak voor een lagere prijs. De notaris kan dan werkzaamheden combineren. Denk aan een testament en een levenstestament. Ook onderhandelen over de prijs is soms mogelijk, al hoeft een notaris hier niet aan mee te werken. 

Centraal Levenstestamentenregister 

De notaris kan je levenstestament of volmacht aanmelden bij het Centraal Levenstestamentenregister (CLTR). Je naasten kunnen dan bij het CLTR navragen of je een levenstestament of volmacht hebt gemaakt. De inhoud van de akte is niet zichtbaar. Alleen notarissen kunnen dit register inzien. Registratie gebeurt alleen als je daarvoor toestemming geeft. De inschrijfkosten zijn €5,50 euro exclusief btw. 

Checklist levenstestament 

De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) heeft een checklist levenstestament. Deze kun je gebruiken als voorbereiding op het gesprek met de notaris over het levenstestament. De vragenlijst helpt om alvast na te denken over de keuzes die je kunt maken.