Zonneboiler kopen: waar moet je op letten?
Yvo Verschoor Expert zonnepanelenBijgewerkt op:16 juni 2022
Hoe werkt een zonneboiler?
Een zonnecollector laat je plaatsen op het dak van de woning. De zonnecollector wordt aangesloten op een buizenstelsel met daarin een vloeistof.
Met de opgevangen zonne-energie verwarmt de zonnecollector de vloeistof. De vloeistof transporteert de warmte door het buizenstelsel naar een voorraadvat (boiler). Daar geven de buizen hun warmte af aan het kraanwater. Nu heb je warm kraanwater, gemaakt door de zon.
Het voorraadvat kun je aansluiten op een cv-ketel, die het water uit het vat zo nodig extra verwarmt tot minstens 60 graden. Je hoeft daarom nooit bang te zijn om onder een koude douche te staan. Bovendien krijgt de legionellabacterie hierdoor geen kans. Je kunt de zonnecollector ook met een (hybride) warmtepomp combineren.
Is een zonneboiler interessant voor mij?
Met een zonneboiler bespaar je op je gasrekening. Doordat je minder CO2 uitstoot, lever je ook een bijdrage aan het verminderen van de klimaatverandering. De besparing op je energierekening is alleen maar groter als je nu nog een elektrische boiler hebt.
Stijgende gasprijs
Sinds 2021 is de gasprijs enorm gestegen. Omdat we minder aardgas moeten gaan gebruiken, zal de gasprijs in de komende jaren zeer waarschijnlijk hoog blijven. Daardoor verdien je een zonneboiler een stuk sneller terug. Ook de combinatie met een (hybride) warmtepomp maakt een zonneboiler extra interessant. Dan kun je zowel voor verwarming als warm water op gas besparen.
Goede tweede stap
Als je al zonnepanelen (die elektriciteit opwekken) hebt en er is nog plaats op je dak, dan kan een zonneboiler een prima tweede stap zijn. Zonnepanelen verdien je eerder terug dan een zonneboiler omdat je een vergoeding krijgt voor de stroom die je teruglevert. Hoe rendabel een zonneboiler financieel is, hangt vooral af van je warmwaterverbruik. Met PVT-panelen kun je stroom opwekken en warm water maken combineren.
Kosten en opbrengsten
De zonneboilers in onze test van 2016 kosten tussen de €2000 en €3500 en gaan zo'n 25 jaar mee. Daarbij komen nog kosten voor onder andere installatie en onderhoud. De opbrengst van een zonneboiler is gunstiger naarmate het warmwaterverbruik van je huishouden groter is.
Besparing
Een gemiddeld gezin van 4 personen bespaart met een zonneboiler ongeveer de helft van het gasverbruik voor warm water. Dit is volgens Milieu Centraal ongeveer €170 per jaar. Bij een gasprijs van €1 per kuub (m3) gas. Momenteel ligt de gasprijs veel hoger. Als dit zo blijft is de besparing met een zonneboiler nog een stuk groter.
Door meer zonnnecollectoren op je dak te leggen, kun je een groter deel van je gasverbruik besparen. Dan kun je ook in de winter meer met zonnewarmte douchen. Maar in de zomer kan je systeem al die extra warmte niet kwijt. Dat is zonde. Je kunt dan beter een (hybride) warmtepomp met je zonneboiler combineren. Zo hoeft je cv-ketel zo min mogelijk bij te springen of heb je helemaal geen ketel meer nodig.
Subsidie
Iedereen die een zonneboiler laat plaatsen, kan ISDE-subsidie aanvragen. De overheid heeft een apparatenlijst voor zonneboilers opgesteld. De zonneboilers op die lijst komen in aanmerking voor subsidie. De lijst wordt continu bijgewerkt en hierin staat het subsidiebedrag per type zonneboiler.
Lees meer over de kosten en opbrengsten van een zonneboiler.
Hoeveel ruimte heb ik nodig?
De zonnecollector is meestal enkele vierkante meters groot en bedekt dus niet het hele dak. De grootte van de collector hangt af van het aantal personen in het huishouden. Bij 4 personen heb je bijvoorbeeld een collector van 3 tot 4 m2. De rest van de ruimte op het dak kun je gebruiken voor zonnepanelen. Zorg wel dat ze niet in elkaars schaduw staan.
Schuin dak
Op een schuin (pannen)dak kunnen collectoren tegen elkaar aanliggen. Per vierkante meter collector is dus ook ongeveer een vierkante meter ruimte nodig.
Plat dak
Op een plat dak moet er wat ruimte tussen de collectoren zijn om te voorkomen dat de schaduw van de voorste collectoren op de achterste valt. Reken dan per vierkante meter collector ongeveer 2,5 m2 dak.
Voorraadvat
Binnen heb je nog ruimte nodig voor het voorraadvat. Afhankelijk van je warmwaterverbruik is dat meestal tussen de 80 en 300 liter groot. Als je nu een elektrische boiler gebruikt, heeft die natuurlijk ook die ruimte nodig.
Compacte systemen
Er zijn ook zonneboilersystemen waarbij je helemaal geen voorraadvat in huis hoeft te hebben. Bij deze zogenaamde compacte zonneboilers zit de watervoorraad onder de collector in/op het dak.
Liggende voorraadvaten
Tenslotte zijn er nog systemen met liggende voorraadvaten, die je achter het knieschot van je schuine dak kunt plaatsen om nuttige woonruimte te besparen.
Soorten zonneboilers
Er zijn allerlei soorten en typen zonneboilers. Voor het Nederlandse klimaat zijn vooral het drukgevuld systeem en het terugloopsysteem belangrijk. Bij die laatste loopt de transportvloeistof terug in een opslagvat als de zonneboiler niet werkt. Daardoor hoef je geen antivries te gebruiken. Dit goedkoper in onderhoud dan een drukgevuld systeem. Maar soms moet je daar toch voor kiezen, afhankelijk van de plaats van de collector ten opzichte van het voorraadvat.
Collectoren
Voor op je dak kun je kiezen tussen een vlakke-plaatcollector of een vacuümbuis-collector (afbeelding rechts). Die laatste is duurder, maar werkt beter bij bewolking of laagstaande zon. Met dat type verleng je het deel van het jaar waarin je vooral met zonnewarmte kunt douchen.
PVT-systemen
Tenslotte zijn er zogenaamde PVT-systemen, die tegelijk stroom opwekken en warm water of warmte produceren.
Plaats van de collector
De zonnecollectoren moet je zo richten dat ze zoveel en zo lang mogelijk zonlicht opvangen. Daarbij moet je niet alleen rekening houden met de bewegingen van de zon in een etmaal. Maar ook met de stand van de zon door de seizoenen heen. In de winter staat de zon veel lager dan in de zomer.
Je haalt het meeste uit een zonnecollector als deze gericht is op het:
- Zuidwesten
- Zuiden
- Zuidoosten
Kies de hoek met een horizontaal vlak tussen de 20 en 60 graden. De meeste schuine daken die niet op het noorden liggen zijn dus heel geschikt. Hoewel een zonnecollector ook nog werkt als het bewolkt is, moet je wel proberen te voorkomen dat je collector vaak in de schaduw ligt.
Vóór de koop en installatie
Let op de volgende punten als je een zonneboiler wilt aanschaffen.
- Laat je zonneboiler installeren door een vakman. Via Centraal Register Techniek vind je gecertificeerde installateurs.
- Vraag uitgebreid advies aan een installateur. Bijvoorbeeld over wat voor type je het beste kunt kiezen.
- Stem de grootte van het voorraadvat af op het aantal personen in je huishouden en hun douchebehoefte. Heb je een te kleine zonnecollector, dan moet de cv-ketel te vaak bijspringen. Heb je een te grote zonnecollector, dan investeer je onnodig veel geld.
- De cv-ketel moet voorzien zijn van het keurmerk Gaskeur-NZ. Dat hebben de meeste hr-combiketels tegenwoordig. Is dit bij jouw ketel niet het geval? Er bestaan speciale aansluitsets om het toch mogelijk te maken.
- Er is een subsidie beschikbaar voor kopers van een zonneboiler.
Vergunning nodig?
Het is meestal niet nodig om voor zonnecollectoren een bouwvergunning aan te vragen. Maar de installatie moet dan wel aan een paar voorwaarden voldoen:
- De collectoren mogen niet uitsteken en op een plat dak niet te dicht bij de rand staan.
- Op een rijksmonument of in een beschermd dorps- of stadsgezicht mag je meestal geen collectoren plaatsen. In ieder geval niet als ze zichtbaar zijn.
De gemeente kan je vertellen of er voor jouw woning bijzondere voorwaarden gelden.
