Wat is een testament?

Verschil levenstestament en testament

In een testament bepaal je wat er met je bezittingen en schulden gebeurt als je er niet meer bent. Een testament wordt daarom ook wel 'je laatste wil' genoemd. 

Ook als je nog leeft kan het voorkomen dat je zelf je (financiële) zaken niet meer kunt regelen. Denk bijvoorbeeld aan een ziekte zoals dementie of de gevolgen van een hersenaandoening. In die situatie wijst de kantonrechter iemand aan die jouw zaken mag regelen. Wil je zelf bepalen wie dit is en wat die persoon mag doen? Dan is een levenstestament de oplossing. Een levenstestament is geldig tot het moment van overlijden.

Kosten testament

De prijs voor een testament is erg verschillend. Hier zijn geen richtlijnen voor. Vaak geldt wel dat hoe meer maatwerk nodig is, hoe duurder het testament wordt. Heb je meer informatie en uitleg nodig? Ook dan kan de prijs hoger worden. 

• Voor 1 persoon zonder kinderen varieert de prijs van €250 tot €650.
• Voor een stel met gezamenlijke kinderen van €450 tot ruim €1000.

Online testamenten zijn veelal wat goedkoper omdat je dan werk uit handen neemt van de notaris. Maar deze vorm is niet voor iedereen geschikt. Dit zal blijken bij het beantwoorden van de vragen die je bij online aanbieders moet invullen. En iedere online aanbieder heeft andere mogelijkheden. Probeer daarom verschillende uit.

Meerdere aktes tegelijk ondertekenen bij de notaris zorgt ook vaak voor een lagere prijs. De notaris kan dan werkzaamheden combineren. Denk aan een testament en een levenstestament. 

Ook onderhandelen over de prijs is soms mogelijk, al hoeft een notaris hier niet aan mee te werken. 

Wanneer een testament?

Een testament is nodig als je andere wensen hebt dan de verdeling volgens de wet. Zonder testament bepaalt de wet wie je erfenis krijgt en hoeveel. Bij bijvoorbeeld de volgende wensen is een testament nodig:

• Nalaten aan een goed doel of je kleinkinderen
• Benoemen van een executeur
• Besparen erfbelasting
• Onterven van de wettelijke erfgenamen

Of bijvoorbeeld in 1 van deze situaties:

• Je bent alleenstaand
• Je woont ongehuwd samen met je partner
• Je hebt een onderneming
• Je bent gescheiden
• Je hebt een samengesteld gezin

Checklist

Om een idee te krijgen of een testament noodzakelijk is, hebben we een checklist opgesteld. Deze lijst bevat de meest voorkomende situaties. Maar er kunnen meer redenen zijn om toch een testament af te sluiten.

In een testament kun je je wensen vastleggen voor direct na je overlijden. Maar ook voor de jaren na je overlijden.

Bereid je voor

In een testament kun je heel veel dingen regelen. Bereid je daarom goed voor. Denk na over je wensen en lees ook informatie over wat voor jouw situatie al in de wet geregeld is. Dit pakt namelijk niet in alle situaties goed uit. De wet is namelijk vooral geschreven voor traditionele huwelijken en niet voor alleenstaanden, samengestelde gezinnen of ongehuwd samenwonenden.

Maak gebruik van ons stappenplan en ga goed voorbereid op bezoek bij de notaris. Kies een notaris met als specialiteit familierecht. Zeker als je een complexe situatie hebt zoals een samengesteld gezin. Niet iedere notaris houdt zich namelijk dagelijks bezig met testamenten. 

Lees meer over de verschillende clausules die je in een testament kunt opnemen.

Hoe regel je een testament?

Traditioneel begint het met een bezoek aan de notaris voor een gesprek over je testament. Vervolgens ontvang je een conceptakte. En na akkoord onderteken je deze weer bij de notaris.

Er zijn ook andere mogelijkheden. Denk aan het afsluiten van een online testament. Hierbij vervang je het eerste gesprek door online vragen over je situatie en wensen te beantwoorden. 

Er zijn naast de notaris ook steeds meer erfrechtplanners. Dit zijn externe partijen die je helpen bij het bepalen van je wensen. Een erfrechtplanner kan een eigen bedrijf hebben, maar ook werken voor een organisatie. Denk hierbij aan Dela, Vereniging Eigen Huis of goede doelen. Soms is de service die aangeboden wordt alleen voor leden. Ook is het niet altijd voordeliger om gebruik te maken van externe partijen. 

Uiteindelijk eindigt het proces altijd door ondertekening van het testament bij een notaris. Anders is dit niet geldig. Een notaris controleert of je niet wilsonbekwaam bent en of je het testament wel vrijwillig opstelt. Zo zorgt een notaris ervoor dat het echt jouw laatste wil is. 

In ons stappenplan vertellen we je meer over hoe je een testament regelt.

Codicil

Een codicil is een handgeschreven document waar je geen notaris bij nodig hebt. Je kunt een codicil alleen gebruiken om bepaalde spullen na te laten aan je dierbaren. Hieronder vallen alleen inboedelgoederen, sieraden en kleding. Zo kun je bijvoorbeeld bepalen dat een armband van je moeder naar je jongste dochter moet gaan. Een codicil is geen vervanging van een testament. Wel kan het een goede aanvulling zijn. Een codicil is gemakkelijker aan te passen omdat je dit helemaal zelf kunt doen.

Let op

De verklaring moet handgeschreven zijn, voorzien van datum en plaats en uiteraard een handtekening. Zorg er ook voor dat de goederen nauwkeuring beschreven zijn, zodat er geen discussie over ontstaat.

Geldigheid testament 

Een testament blijft altijd geldig. Er zijn 2 momenten waarop een testament niet meer geldig is:  

• Als je een nieuw testament maakt en je oude herroept.
• Als je het huidige testament herroept en geen nieuw testament laat maken.

Herroepen betekent dat je je huidige testament intrekt. Maak je geen nieuw testament? Dan geldt het wettelijk erfrecht. Herroepen kan alleen maar via een akte die je bij een notaris ondertekent. Het zelf verscheuren of aanpassen van je testament is niet geldig. De notaris heeft namelijk een eigen versie in bezit die geregistreerd staat. 

Tip

Heb je een testament? Controleer dan eens in de 5 jaar of je testament nog bij je situatie en wensen past. 

Huwelijk

Ook een huwelijk verandert niets aan een bestaand testament. Wel kan een huwelijk invloed hebben op de hoogte van de erfenis. Maar het zegt niets over wie de erfenis krijgt. We lichten dit toe met een voorbeeld gebaseerd op een rechtszaak.

Testament aanpassen 

Je kunt niet zelf een testament aanpassen. Als je bijvoorbeeld een goed doel wilt wijzigen, is het handmatig bijschrijven van wijzigingen niet geldig. Dit kan alleen via de notaris. Afhankelijk van je wensen kan het testament aangepast of aangevuld worden. Maar soms is een compleet nieuw testament noodzakelijk. Vraag een notaris wat er mogelijk is en wat het verschil in kosten is. 

We raden wel aan om regelmatig te (laten) controleren of je testament een aanpassing nodig heeft. Dit kan komen door verandering van: 

• Je eigen wensen en ideeën.
• De situatie waarin je zit zoals een scheiding of het krijgen van (klein)kinderen.
• Wetgeving die zorgt dat de uitkomst van je testament anders wordt.

Tip

Vergelijk de vragen uit onze checklist met de clausules in je testament en bepaal of aanpassing noodzakelijk is. 

De Consumentenbond geeft alleen algemene informatie en kan je niet adviseren over persoonlijke situaties.