Redenen waarom zelfregulering niet werkt

Niet alle bedrijven doen mee

De EU Pledge is een vrijwillig initiatief. Als een bedrijf niet meedoet, is het niet mogelijk om klachten over zijn reclames in te dienen. Dat is bijvoorbeeld het geval bij hagelslagfabrikant Venz, onderdeel van de internationale levensmiddelengigant KraftHeinz. Op zijn website neemt Venz het niet zo nauw met de regels; de website is zo vormgegeven dat hij aantrekkelijk is voor kinderen, bijvoorbeeld door figuurtjes in de vorm van hagelslagkorrels. Ook geeft Venz informatie voor spreekbeurten.

Bedrijven die wel meedoen houden zich niet altijd aan de regels

Bij het onderzoek vonden we ook reclames voor ongezonde producten van bedrijven die wel meedoen met de EU Pledge. Bedrijven houden zich dus niet altijd aan hun beloftes. Zo maakte McDonalds in Frankrijk reclame voor een nieuwe burger met een online game die erg aantrekkelijk bleek voor kinderen. Onze buitenlandse collega’s dienden een klacht in en kregen gelijk. Maar wel pas na 3 maanden, toen de reclamecampagne al 2 maanden afgelopen was.

De regels zijn te zwak

Bedrijven hebben zelf criteria opgesteld waarmee ze bepalen of een product gezond genoeg is om reclame gericht op kinderen te mogen maken. Die criteria zijn niet streng genoeg. Zo mag er voor ontbijtgranen met veel te veel suiker nog steeds reclame gemaakt worden.

Ook de regels voor zoute snacks zijn veel te slap. Er mag bijvoorbeeld nog steeds reclame worden gemaakt voor de beertjeschips van Pom-bär terwijl er maar liefst 1,7 gram zout per 100 gram zit. En dat deed Pom-bär dan ook: op de website stonden spelletjes en een quiz over gezonde voeding. Inmiddels heeft Pom-bär zijn website gelukkig aangepast.

Ook zijn er allerlei soorten van reclames uitgesloten. Zo zijn er in de EU Pledge geen regels voor de verpakkingen. Aanlokkelijke etiketten met kinderidolen en mooie plaatjes kunnen juist veel invloed hebben op het eetgedrag van kinderen.

Er staan geen sancties op het overtreden van de regels

Als bedrijven zich niet aan de afspraken houden, krijgen ze daar geen boetes voor. Ze krijgen hooguit een aanbeveling om niet meer op deze manier reclame te maken. Maar dan moet er eerst wel iemand een klacht indienen. En dat is niet iets wat een gewone consument snel zal doen. Begin 2021 namen de Consumentenbond en buitenlandse consumentenorganisaties wel die moeite. In korte tijd verzamelden ze allerlei voorbeelden van kindermarketing en dienden hierover klachten in.