Ziek van verveling

Onderprikkeling

Burn-out is een bekende term: totaal opgebrand zijn en daardoor lichamelijk, emotioneel en mentaal niet meer goed functioneren. De tegenhanger, bore-out, kan evengoed voor problemen zorgen. De oorzaak van een bore-out (van het Engelse ‘je vervelen’) is ernstige onderprikkeling of onderbelasting.

Net als bij een burn-out kun je het bij een bore-out druk hebben, maar wát je doet is te eentonig of te weinig uitdagend. En dat vreet energie. Het kan zich uiten in lusteloosheid, prikkelbaarheid, moeheid, onverschilligheid, somberheid of slaapproblemen. Dat lijken misschien milde klachten. Maar wie niets aan de oorzaak doet, kan afglijden richting hardnekkige lichamelijke klachten, eenzaamheid of een depressie.

Verveling

De term bore-out wordt veel gebruikt in de context van werk. Uit een steekproef van de universiteit van Leuven onder Vlaamse werknemers bleek dat 6 tot 15% van de werkenden bore-out-gerelateerde klachten had. Jongeren en werknemers in lagere administratieve functies hebben er volgens de Vlaamse arbeidspsycholoog Hans De Witte de grootste kans op. Dat komt doordat hun werk vaker te makkelijk of te weinig betekenisvol is.

Maar ook oudere werknemers kunnen een bore-out krijgen als ze geen uitdaging meer ervaren in hun werk, of als het te routineus is geworden. En gepensioneerden kunnen in een gat vallen nadat ze alle klussen thuis hebben afgewerkt – de garage opruimen, de kozijnen schilderen – en zich schuldig voelen dat ze niet van hun pensioen genieten.

Zingeving

Vaak hangt een bore-out samen met een gebrek aan zingeving. Dat gebeurt bij ouderen bijvoorbeeld als iemand zijn identiteit vooral uit het werk haalde en na zijn pensionering het gevoel heeft die verloren te hebben. Hij denkt niet meer nuttig te zijn, heeft geen doel meer en is niet in staat om die identiteit met iets anders in te vullen.

Anders gezegd, als je niets van je eigen interesses kwijt kunt in je bezigheden of als je niet weet waarom je doet wat je doet, voelt dat ‘leeg’ en zinloos. Dit verklaart ook dat iemand met een volle agenda toch een bore-out kan krijgen.

Schaamte

Schaamte is een reden dat mensen niet snel uitkomen voor hun psychische klachten. Zo proberen werkenden met een bore-out de situatie vaak te verhullen door druk te lijken, bellend rond te lopen of door dossiers mee naar huis te nemen. En als ze er wel iets over vertellen, bagatelliseert hun omgeving dat vaak met ‘je hebt toch een goede vaste baan?’. Hierdoor denken ze dat ze niet mogen mopperen, omdat het altijd erger kan.

Energie

Herkenning en erkenning van een bore-out is belangrijk. Mocht je zelf verschijnselen hebben of die bij je partner of een andere naaste zien, trek aan de bel.

Een aanpak die kan helpen, is voor jezelf op een rij te zetten wat je enthousiast maakt en waar je energie van krijgt. Wat is voor jou belangrijk en interessant? Welke activiteit wil je op dat gebied ondernemen? Kies vervolgens bezigheden waar je voldoening in vindt, bijvoorbeeld een opleiding of cursus volgen, lesgeven of vrijwilligerswerk doen. Doe iets dat bij je past, waar je trots op bent en dat uitdagend en zinvol is.