Wintertenen

Abnormale reactie

Jaarlijks bezoeken tussen de 15.000 en 30.000 mensen de huisarts met klachten over wintertenen, -voeten of -handen. Ze hebben in de winter last van chronische perniones, zoals de aandoening medisch heet. Het is een abnormale reactie op kou van de kleine haarvaten in de huid.

Pijnlijk

Bekende klachten zijn blauwrode, gezwollen plekken die bij kou pijnlijk zijn en die bij warmte kunnen gaan jeuken. Vooral de plekken aan handen en voeten zijn bekend, maar de genoemde verschijnselen kunnen ook voorkomen aan de oren, neus of polsen, op de voeten of onderbenen of aan de binnenkant van de dijen. Meestal zijn de klachten niet heel ernstig en gaat de aandoening vanzelf over, zeker in het voorjaar. In ernstige gevallen kunnen wintertenen, -voeten of -handen leiden tot een ontsteking of tot blaren en kloven.

Vitamine D3

Doordat er zo weinig bekend is over het ontstaan van de aandoening, is het lastig een effectief medicijn te vinden. Van oudsher schrijven huisartsen soms vitamine D3, nifedipine (maakt bloedvaten wijder) of betamethasoncreme (een corticosteroidcreme) voor. Maar onderzoek toonde aan dat deze middelen niet beter werken dan een placebo. Ook huismiddeltjes blijken geen bewezen effect te hebben.

Wisselbaden

Warmwaterbaden, wisselbaden, massages en insmeren met crème of olie worden niet aangeraden door huisartsen, omdat er geen bewijs is dat ze helpen. Niettemin zou je dit eens kunnen proberen, er zijn geen bijwerkingen van bekend. Maar sluit dan wel eerst uit dat je klachten komen door een bloeddoorstromingsprobleem of een vitaminetekort. Bezoek daarom je huisarts voordat je met een huismiddel aan de slag gaat.

Wat kun je zelf doen?

Enkele adviezen om de klachten bij wintertenen, -voeten of -handen te verminderen of te voorkomen:

• Bescherm je goed tegen winterkou met bijvoorbeeld een muts (liefst tot over de oren) en handschoenen als je naar buiten gaat. Draag geen te strakke kleding of schoenen.
• Houd je voeten droog en warm, met sokken van katoen of wol (geen kunststof). Draag liefst waterdichte schoenen als je naar buiten gaat.
• Houd je lichaam zo veel mogelijk warm. Trek extra lagen kleding aan. Actief bewegen helpt ook om je lijf warm te houden.
• Zorg ervoor dat je huis en werkplek warm genoeg zijn.
• Probeer te voorkomen dat je je stoot of dat je huid kapotgaat. Krab niet aan je huid als je jeuk hebt.
• Stop met roken. Dan krijgt je huid meer bloed, waardoor de klachten kunnen afnemen.
• Heb je veel klachten en gebruik je bètablokkers? Bespreek dan met je huisarts of je hier minder van kunt innemen of er misschien (tijdelijk) mee kunt stoppen. Op die manier kun je ondervinden of het helpt de klachten te verminderen.