Nepshops: wel betaald, maar niets ontvangen

Toename fraude

Fraude met nepshops neemt snel toe. De politie verwacht dit jaar een record van 20.000 aangiften over valse webwinkels. In 2023 waren er ruim 15.000 aangiften, en in 2022 minder dan 13.000. Het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk hoger, want veel slachtoffers doen geen aangifte.

• 56% van de slachtoffers verliest minder dan €100.
• 34% verliest tussen de €100 en €500.
• 10% verliest meer dan €500.

Samen verdienen de oplichters miljoenen.

101 nepshops onderzocht

In maart, april en mei hebben we ruim 100 door de politie gemelde nepshops onderzocht. We keken naar deze punten:

• Adverteren ze online?
• Welke producten verkopen ze?
• Welke betaalmethodes bieden ze aan?
• Hoe lang blijven ze online na een melding?

Veel mensen zien advertenties voor nepshops

Maar liefst 71% van de nepshops adverteert op Facebook en Instagram. Ze verkopen vooral kleding, schoenen, elektronica en meubels. De webshops adverteren gemiddeld 45 dagen. 

Sophia-amsterdam.nl had het grootste bereik. Via 'social media' werden hun advertenties 9 miljoen keer bekeken. In totaal hadden alle nepshops samen 40 miljoen weergaven.

Slechts enkele nepshops adverteren op Google. Op andere platforms vonden we geen advertenties.

Zodra de politie een verzoek stuurt om een site of betaalfunctie te blokkeren, is de nepshop meestal binnen 2 dagen offline.

Bijna de helft laat je betalen met iDeal

Opvallend is dat 45% van de nepshops iDeal aanbiedt. Dit betaalmiddel heeft een betrouwbare reputatie, maar betalingen via iDeal zijn vaak niet terug te draaien. Buitenlandse bedrijven zoals Stripe en Airwallex zorgen dat de nepshops iDeal kunnen aanbieden.

Nederlandse banken (als eigenaar van iDeal) moeten kritischer zijn op dit soort bedrijven. We vinden dat webshops die iDeal mogen aanbieden beter gecontroleerd moeten worden. Daar gaan we Currence opnieuw op aanspreken. Currence is het bedrijf dat iDeal voor banken aanbiedt als betaalproduct.

Politie kiest praktische insteek 

Het internationale karakter van deze oplichters maakt opsporing lastig. De politie kiest voor een praktische insteek. Ze vraagt bedrijven die websites in de lucht houden om een nepshop offline te halen. En dat werkt. Zo’n 80% van de nepshops is binnen 5 dagen uit de lucht. Een klein deel (12%) blijft langer dan 2 weken online.

Meta werkt niet mee

Alleen Meta (eigenaar van Facebook en Instagram) werkt slecht mee. Ze halen niet in één keer alle advertenties weg als de politie daarom vraagt. Voor elke advertentie willen ze apart een rapport. Dit maakt het werk van de politie onnodig moeilijk.

De meeste advertenties worden geplaatst door nieuwe Facebook-accounts. Dat zijn vaak nepaccounts. Als je advertenties plaatst hoef je je nauwelijks te identificeren, dit geeft criminelen (te) veel ruimte.

Europese Commissie aangesproken

De Europese Commissie kan Meta misschien dwingen meer te doen. Sinds een jaar is de ‘Digital Services Act’ van kracht. Deze regels moeten consumenten beschermen op online platforms.

Volgens de DSA moeten grote platforms als Facebook en Instagram elk jaar onderzoeken of er systeemrisico’s zijn voor consumenten. We vinden dat Meta als eigenaar van deze platforms de malafide advertenties beter moet onderzoeken en bestrijden. En hebben de Europese Commissie gevraagd om Meta hierop aan te spreken.

Onderneem zelf ook actie

Doe altijd wat checks bij onbekende webshops om oplichting te voorkomen. En als je toch slachtoffer bent, doe dan altijd aangifte bij de politie. Helaas doet maar 20% tot 30% van de gedupeerden dit.

Met meer aangiften komt de politie sneller in actie. Zo voorkom je dat anderen ook opgelicht worden.