Oma tergt oplichters

AI-chatbot

Als een oplichter je belt, hang je meteen op. Dat is het advies, maar ja dan gaat de oplichter snel op zoek naar een ander slachtoffer. In Nederland is de irritatie waarschijnlijk niet zo groot als in Groot-Brittannië. Daar heeft provider O2 vorige maand de strijd aangebonden met de oplichters. Het wapen in de strijd is een AI-chatbot die de ‘scammer’ onnodig lang aan de lijn probeert te houden. De gedachte hierachter is dat een oplichter dan minder mensen kan bellen.

De ‘bot’ heet Daisy en ze doet zich voor als oma – goed gekozen, omdat ouderen worden gezien als gemakkelijke slachtoffers. Ze werkt op de computer van O2. De provider roept klanten op de telefoonnummers van oplichters te melden. Als een oplichter eenmaal is geïdentificeerd, worden zijn telefoontjes automatisch beantwoord door Daisy, die helemaal zelf een realistisch gesprek voert. Ze vertelt de oplichter over haar familie, kat en haar hobby (breien). En ze doet alsof ze gelooft wat hij zegt en werkt een heel eind mee, maar wel heel traag. Volgens O2 heeft ze al gesprekken van 40 minuten gehouden zonder dat de oplichter iets in de gaten had. O2 maakte een AI-filmpje van Daisy.

€27 miljoen schade

In Nederland zouden we zo’n oma ook goed kunnen gebruiken. De Fraudehelpdesk ontving in de eerste 6 maanden van 2024 al 30.000 meldingen over valse telefoontjes. Onder andere zogenaamd van PayPal, Klarna en Microsoft. De schade bedroeg €27 miljoen.

Zolang we geen oma hebben die voor ons de telefoontjes aanneemt, moeten we zelf goed blijven opletten. Oplichters gebruiken steeds vaker een geautomatiseerd systeem met een opgenomen (vaak Engelstalig) bericht. Zo kunnen ze meer mensen bereiken. Je hoort dan een (computer)stem die zogenaamd waarschuwt vanuit bijvoorbeeld de 'Dutch Supreme Court', 'National Police' of je bank.

Het bericht kan onder meer gaan over je 'BSN-nummer' en betrokkenheid bij witwaspraktijken, over een arrestatiebevel of dat je iemand toegang probeerde te krijgen tot je bankrekening. Als je op een toets drukt krijg je de oplichters ook echt aan de lijn. Die proberen meer gegevens te ontfutselen of willen je geld laten 'veiligstellen' op een kluisrekening.

Tips tegen oplichting

• Hang op. Twijfel je, bel dan zelf naar het officiële nummer. Zo krijg je wel altijd het echte bedrijf aan de lijn. 
• Als je wordt aangesproken in het Engels is dat extra verdacht.
• Weet dat elk telefoonnummer door criminelen makkelijk is te imiteren (spoofen). Dat het nummer waarmee je gebeld wordt écht van het betreffende bedrijf lijkt, zegt dus niets.
• Geef geen toestemming om je computer op afstand over te nemen met een programma als AnyDesk of Teamviewer. Sta dit alleen toe als je zelf een vertrouwde (computer)hulppartij hebt gebeld.
• Maak geen geld over na telefonische instructie om het 'veilig te stellen'.

Lees op onze website meer over telefonische oplichting.