Hebben alternatieve suikers voordelen?

Suiker is suiker

Suikers zijn zoet smakende koolhydraten die energie leveren. Per gram is dit rond de 4 kcal. De meeste suikers (stropen, suiker, honing, sapconcentraten en siropen) bestaan uit glucose, fructose of een mengsel daarvan.

Het menselijk lichaam maakt geen verschil tussen van nature aanwezige en toegevoegde suikers. En ook niet tussen gewone suiker (kristalsuiker) en alternatieve suikers. Het lichaam breekt alle suikers af tot glucose, de ‘brandstof’ voor het lichaam.

(On)geraffineerde suiker

Suiker komt van nature voor in voeding. Bijvoorbeeld in groenten, fruit en granen. Zo bevat 1 eetlepel roggebloem 0,5 gram suiker.

Kristalsuiker of tafelsuiker is gemaakt van suikerriet of suikerbiet en wordt ook 'geraffineerde suiker' genoemd. Met 'raffineren' worden de stappen bedoeld om zo zuiver mogelijk suiker uit de biet of het riet te verkrijgen.

Soms staat de term 'ongeraffineerde suikers' op een verpakking. Het is onduidelijk wat fabrikanten daarmee bedoelen, want voor 'ongeraffineerde suikers' bestaat geen wettelijk vastgelegde definitie. Alle suikers zijn namelijk tot op zekere hoogte gezuiverd, oftewel geraffineerd.

Alternatieve suikers

Alternatieve suikers zijn suikers van een andere bron dan suikerriet of suikerbiet. Bijvoorbeeld honing, kokosbloesemsuiker en palmsuiker. En alle stropen en siropen, zoals ahorn-, dadel- en agavesiroop.

Al deze alternatieve suikers zijn bewerkt. Er is nauwelijks verschil in voedingswaarde tussen alternatieve suikers en gewone suiker. Als je te veel alternatieve suikers eet, heb je, net als bij gewone suiker, een vergrote kans op overgewicht en gaatjes in je gebit. Ook zoetmakers als dadelpasta en (geconcentreerd) appelsap bevatten van nature veel suiker. Ze worden door hun suikergehalte vaak toegevoegd om producten zoeter te maken.

Gezonder dan tafelsuiker?

Soms hoor je dat alternatieve suikers gezonder zouden zijn dan geraffineerde kristalsuiker. Bijvoorbeeld omdat ze vitaminen en mineralen bevatten. Maar het gaat om zulke minimale hoeveelheden dat dit niet opweegt tegen de nadelige effecten van (te hoge) suikerinname.

Ander voordeel zou zijn dat ze natuurlijk zijn. Inderdaad komen honing, ahornsiroop en palmsuiker uit de natuur. Maar ook geraffineerde suiker uit suikerbieten en suikerriet heeft een natuurlijke oorsprong. De term 'natuurlijk' zegt niets over hoe gezond iets is.

Verder wordt beweerd dat alternatieve suikers de bloedsuikerspiegel minder snel zouden laten stijgen. Maar hiervoor is geen wetenschappelijk bewijs. Bovendien hangt de stijging van de bloedsuikerspiegel af van veel verschillende factoren. Zo eet je bij een maaltijd immers nooit alleen suikers.

Ons advies

Het best is alle vormen van toegevoegde suikers te vermijden. Het maakt niet uit of ze geraffineerd of ongeraffineerd zijn, of natuurlijk of onnatuurlijk.

De beste tussendoortjes bij zoete trek blijven voedingsmiddelen die van nature suikers bevatten, zoals fruit. Niet omdat ze suiker bevatten of natuurlijk zijn, maar omdat ze vol met andere voedingsstoffen zitten. En je eet er niet snel achter elkaar veel van.

Soorten suikers op een rij

• Agavesiroop wordt gemaakt van de nectar uit de kern van de agaveplant. Dit is een vetplant die groeit in woestijnachtige gebieden in Mexico. De zoete kern wordt geperst tot sap. Dat wordt vervolgens gefilterd en daarna ingedikt. Agavesiroop bevat vrij veel fructose (vruchtensuiker).
• Ahornsiroop wordt gemaakt door het suikerhoudende sap van de esdoorn af te tappen. Voor 1 liter siroop is 30 tot 40 liter van dat sap nodig. Klasse A is lichter van kleur en smaak dan ahornsiroop van graad B en C. Het wordt vaak gebruikt op pannenkoeken.
• Dadelstroop wordt gemaakt door dadels - met 60% suiker - te koken, te ontpitten, te persen en dan te filteren en te concentreren.
• Honing bestaat uit een oplossing van glucose, fructose en sacharose in water. De verhouding verschilt, afhankelijk van de planten waar de honing van is gemaakt. Honing bevat nog een minimale hoeveelheid vitamine B en mineralen zoals kalium. Geef kinderen jonger dan 1 jaar geen honing. Hoewel de kans zeer klein is, kunnen ze er ziek van worden.
• Kokosbloesemsuiker komt uit de bloem die bloeit voor er een kokosnoot groeit. Het sap wordt meerdere malen getapt uit de bloesem. Daarna wordt het verhit en gedroogd tot er een korrelachtige suiker ontstaat. Het is de duurste variant onder de alternatieve suikers.
• Kristalsuiker komt uit suikerbieten of suikerriet. Het sap van suikerbieten of suikerriet wordt gezuiverd tot er witte suiker overblijft. Andere namen zijn geraffineerde suiker, sacharose, sucrose of gewoon tafelsuiker.
• Oerzoet wordt net als rietsuiker gemaakt van suikerriet. Het is alleen minder bewerkt dan rietsuiker. Hierdoor bevat het nog een klein beetje mineralen uit suikerriet. Maar oerzoet is absoluut geen bron van mineralen.
• Palmsuiker lijkt op kokosbloesemsuiker maar is afkomstig van andere tropische palmen zoals de dadelpalm en de arengapalm. Het wordt soms verkocht als 'superfood', maar de samenstelling lijkt veel op gewone suiker.
• Speltstroop wordt gemaakt door speltmeel op te lossen in water. Met behulp van enzymen wordt het zetmeel uit het graan afgebroken tot zoetsmakende suikers. Doordat de basis van dit product spelt is, klinkt het misschien gezond. Maar de samenstelling van de stroop verschilt nauwelijks met die van suiker.

Smaakverschil

Het grootste verschil tussen alternatieve suikers is de smaak: 

Zoetstoffen

Naast alternatieve suikers zijn er ook zoetstoffen als aspartaam, maltitol, sucralose en stevia (van plantaardige afkomst), die suiker kunnen vervangen. Ze zijn te herkennen aan de E-nummers E420-421 en E950-E968. In tegenstelling tot alternatieve suikers leveren deze zoetstoffen weinig tot praktisch geen calorieën.

Meer lezen:

• Hoeveel suiker zit er in mijn eten?
• Koolhydraten en suikers
• Diëten en slim eten