Zijn E-nummers schadelijk voor de gezondheid?

Waar worden E-nummers voor gebruikt? 

In veel voedingsmiddelen zitten E-nummers. Deze hulpstoffen hebben verschillende functies. Ze verbeteren bijvoorbeeld de kleur, smaak of houdbaarheid.

• Lees meer over wat E-nummers doen

Kun je te veel E-nummers binnenkrijgen?

Dat is erg onwaarschijnlijk. Er zijn strenge regels voor het gebruik van E-nummers in voedsel. De EU heeft deze regels vastgesteld. Zo mogen voedingsmiddelen maar een maximale hoeveelheid E-nummers bevatten.

Verder is vastgelegd hoeveel van welke E-nummers in welke producten gebruikt mogen worden. Deze regels voorkomen dat je te veel E-nummers binnenkrijgt. Zo'n maximum heet de ADI (aanvaardbare dagelijkse inname).

Wat betekent een ADI?

Stoffen worden uitgebreid onderzocht in dierproeven voordat ze een E-nummer krijgen. Daarin wordt gekeken tot welke hoeveelheid de stof een effect heeft. De ADI (aanvaardbare dagelijkse inname) is meestal een klein deel van die hoeveelheid, met een ruime marge naar beneden.

Door de ADI zul je niet gauw zo veel E-nummers binnenkrijgen dat het schadelijk is. En omdat de maximale toegestane hoeveelheid al laag is, is het voor je gezondheid niet erg als je af en toe de ADI overschrijdt. Dit komt weleens voor bij kinderen en lichte volwassenen. En ook bij diabetici en mensen met overwicht die veel zoetstoffen gebruiken.

Wanneer zijn E-nummers wél schadelijk?

Een hulpstof kan samen met een andere stof een ongewenst effect hebben. Het antioxidant E320 kan in combinatie met E300 (vitamine C) vrije radicalen opleveren. Deze vrije radicalen kunnen je cellen beschadigen. Daarom heeft de EU het gebruik van E320 beperkt.

Als het conserveermiddel benzoëzuur (E210) of natriumbenzoaat (E211) in aanraking komt met ascorbinezuur (vitamine C of E300) ontstaat het schadelijke benzeen. Benzoëzuur wordt daarom steeds minder vaak in frisdranken gebruikt. Ook zou benzoëzuur in combinatie met kleurstoffen ongunstige effecten hebben.

Worden kinderen hyperactief van kleurstoffen?

Die kans is heel erg klein. Uit een Engelse studie blijkt dat zogenaamde azo-kleurstoffen in combinatie met natriumbenzoaat (E211) leidt tot hyperactiviteit en concentratieproblemen bij kinderen.

Maar de Europese voedselautoriteit EFSA heeft opnieuw beoordeeld dat azo-kleurstoffen veilig zijn. Wel moeten fabrikanten bij het gebruiken van deze stoffen een waarschuwing op het etiket plaatsen: 'kan de activiteit of oplettendheid van kinderen nadelig beïnvloeden'.

Welke E-nummers zijn azo-kleurstoffen?

• E102 Tartrazine
• E104 Chinolinegeel
• E110 Zonnegeel
• E122 Carmoisine
• E124 Ponceau 4R
• E129 Allurarood

Inmiddels kom je deze kleurstoffen nauwelijks meer tegen in producten. Fabrikanten gebruiken steeds liever plantenextracten als kleurstof. Zo worden de bekende groene snoepkikkertjes groen gekleurd door appel, spirulina (een alg) en saffloer (een distelsoort).

Is aspartaam kankerverwekkend?

De de Europese voedselautoriteit EFSA heeft aspartaam na uitgebreid onderzoek veilig beoordeeld, net als alle andere zoetstoffen met een E-nummer.

Dierproeven

De geruchten over de veiligheid van aspartaam zijn vaak gebaseerd op studies waarin ratten kanker kregen door aspartaam. In deze studies ging het vaak om hele hoge doseringen aspartaam. Die hoeveelheden worden bij mensen bij lange na niet bereikt.

De inname van zoetstoffen ligt voor volwassenen sowieso ruim onder de ADI (aanvaardbare dagelijkse inname). Dit geldt ook voor mensen die relatief veel zoetstoffen binnenkrijgen.

Schadelijk bij ziekte fenylketonurie (PKU)

Aspartaam is alleen niet veilig voor mensen met de erfelijke stofwisselingsziekte fenylketonurie (PKU). Bij het verteren van aspartaam ontstaat namelijk het aminozuur fenylalanine. Deze stof is schadelijk voor PKU-patiënten. Daarom staat er een waarschuwing op producten met aspartaam.

Is glutamaat (E621) schadelijk?

Sommige mensen beweren klachten te krijgen na het eten van voedsel met glutamaat. Deze stof is ook wel bekend als mononatriumglutamaat, MSG of Ve-tsin. Er is geen bewijs dat MSG voor de klachten zorgt.

• Lees meer over mononatriumglutamaat (E621).

Heeft nitriet invloed op je gezondheid?

Nitriet (E249 en E250) is een conserveermiddel in vleeswaren zoals ham, spek en worst. Het zorgt ervoor dat schadelijke bacteriën geen kans krijgen om voedselvergiftiging te veroorzaken.

Nitriet kan in het lichaam omgezet worden in nitrosaminen. Deze nitrosaminen kunnen een rol spelen bij het ontstaan van darmkanker. Maar het is niet waarschijnlijk dat de hoeveelheid nitriet die we binnenkrijgen voor kanker zorgt.

Is titaniumdioxide (E171) schadelijk?

Titaniumdioxide (E171) is witte kleurstof die in bijvoorbeeld snoep en kauwgom zit. In 2021 concludeerde EFSA dat de stof niet meer veilig is als E-nummer.

Eerder riepen we samen met andere Europese consumentenorganisaties de Europese Commissie (EC) al op om het gebruik van titaniumdioxide in voedsel te verbieden. De Europese lidstaten hebben nu besloten om de kleurstof vanaf begin 2022 te verbieden. Fabrikanten krijgen vanaf dan een half jaar om de kleurstof uit hun producten te halen.

Wie bepaalt of E-nummers veilig zijn?

De Europese autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) adviseert de Europese Commissie over de veiligheid en toelating van E-nummers. Ook doet de EFSA regelmatig (op)nieuw onderzoek. Het adviseert dan over of de ADI's (aanvaardbare dagelijkse inname) moeten worden aangepast. Of over het ontzeggen van een E-nummer, als het niet meer veilig blijkt uit nieuw onderzoek.