Energiedrank: wat zit erin en wat doet het?

Dit is een onderzoek uit 2017. De samenstelling van de geteste voedingsmiddelen kan inmiddels gewijzigd zijn. 

Update oktober 2018: Lidl en Aldi verkopen inmiddels geen energiedrankjes meer aan kinderen jonger dan 14 jaar. 

Dosering

Van een blikje energiedrank slaat je lijf doorgaans niet op hol. Maar voor kinderen, jongeren en ook voor zwangere vrouwen geldt: kijk uit met energiedrank. Er zit veel cafeïne in en vaak ook suiker. Te veel daarvan is niet gezond. 

Het Voedingscentrum adviseert:

• Hoe minder energiedrank, hoe beter.
• Geen energiedrank voor kinderen onder de 13 jaar.
• Liever geen, maar niet meer dan 1 blikje per dag voor jongeren tussen 13 en 18 jaar en zwangere vrouwen.
• Maximaal 4 blikjes per dag voor gezonde volwassenen. Maar drink dan geen andere cafeïnerijke dranken op een dag.

Energiedrank en fysieke effecten

Energiedrankjes kunnen je een oppepper geven, door onder meer de hoeveelheid cafeïne en suiker die erin zit. Meestal duurt het oppeppende effect van energiedrank maar kort. Daarom blijft het vaak niet bij 1 blikje en dan krijg je snel te veel binnen. 

Een teveel aan energiedrank kan leiden tot de volgende klachten:

• hartklachten
• angststoornissen
• maagklachten
• misselijkheid
• concentratiestoornissen
• hoge bloeddruk
• braken

Een te hoge bloedruk wordt ook wel een 'sluipmoordenaar' genoemd. Je merkt er vaak niets van, maar kan op de lange termijn grote gevolgen hebben.

Soms ontstaan zeldzamere klachten als geelzucht of stuipen. Oorzaak van de meeste klachten is waarschijnlijk de hoeveelheid cafeïne. Maar dat is niet zeker: van sommige stoffen in energiedrank zijn de effecten nog nauwelijks bekend.

Naast al deze effecten is energiedrank erg zuur, waardoor het je tandglazuur kan aantasten. Alcohol en energiedrank combineren is uit den boze. Door deze combi lijk je langer nuchter en kun je meer alcohol drinken. Alcohol zorgt er namelijk voor dat de cafeïne minder snel wordt afgebroken, met alle gevolgen van dien.

Het Voedingscentrum raadt ook af om energiedrankjes te drinken voor of tijdens het sporten. Energiedrankjes zijn niet dorstlessend. Sterker nog: ze kunnen gevaarlijk zijn omdat je ervan kunt uitdrogen.

In Nederland belanden jongeren met klachten na het drinken van veel energiedrank soms op de Eerste Hulp. Dat horen we van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK). De NVK pleit voor een verbod op energiedrankjes tot 18 jaar.

Ingrediënten

In de supermarkt vind je naast het bekende Red Bull zeker 10 andere merken, zoals Monster, Bullit, Shakura of AH Basic. Qua ingrediënten verschillen de drankjes niet veel van elkaar.

In elk energiedrankje zit ongeveer hetzelfde:

• cafeïne
• B-vitamines
• (soms) taurine
• L-carnitine
• guarana-extract
• glucuronolacton

Let er wel op dat blikjes Monster 2 keer zo groot zijn, dus een dubbele dosering bevatten.

Cafeïne

De grootste effecten van energiedrank komen van de cafeïne. Cafeïne zorgt er onder andere voor dat de bloeddruk en hartslag stijgen. Matig koffie drinken is gezond, maar te veel cafeïne uit koffie of energiedrank niet. De richtlijn voor volwassenen is niet meer dan 400 mg cafeïne per dag. Voor kinderen en zwangere vrouwen is er een ander advies.

Een blikje energiedrank van 250 ml bevat zo’n 80 milligram cafeïne. Dat is ongeveer evenveel als een kop koffie. En 5 keer zoveel als in een glas cola. Drink je meerdere blikjes, dan tikt dat flink aan. Zeker als je kiest voor de blikken van Monster. Die zijn 2 keer zo groot, dus bevatten 2 keer zoveel cafeïne.

Suiker

In de meeste blikjes van 250 ml zit 25 gram suiker, zo'n 7 klontjes. Dat is evenveel als in een groot glas cola of sinas. Er zijn ook suikervrije varianten van de meeste merken. Die zijn gezoet met zoetstoffen als aspartaam, acesulfaam-K en sucralose.

Van Red Bull bestaan 2 varianten zonder suiker: Sugar Free en Zero Calories. De verschillen zitten in de gebruikte zoetstoffen: in Zero Calories zit geen sucralose.

Het lichaam kan moeilijk zonder suiker, maar te veel suiker is nergens goed voor. Door veel suiker in energiedrank is het net als andere frisdranken en vruchtensappen een makkelijke dikmaker en het is slecht voor je tanden.

Taurine

Doorgaans zit er 1 milligram taurine in een blikje energiedrank. Taurine wordt in je lichaam voor allerlei processen gebruikt, bijvoorbeeld door de hartspier.

Maar of extra taurine prestaties verhoogt of goed is voor het lichaam, is maar de vraag. Ook is nog niet duidelijk of de hoeveelheden die in energiedrank zitten veilig zijn voor jongeren.

Ginseng, guarana en glucuronolacton

In enkele merken, zoals Monster Energy Ultra Zero Sugar en Rockstar Supersours energiedrank zit ook ginseng (een Chinees kruid), guarana-extract en glucuronolacton. Over deze stoffen is niet zoveel bekend. Ook is bijvoorbeeld niet onderzocht wat veilige doses zijn voor jongeren. 

• Van ginseng in energiedrank hoef je in ieder geval niets te verwachten, geen enkel effect is wetenschappelijk bewezen.
• Guarana lijkt qua effecten op het lichaam op cafeïne. Wel is er meer guarana nodig voor hetzelfde effect, maar dit effect houdt wel wat langer aan. De bijwerkingen zijn vergelijkbaar. 
• Glucuronolacton kan ook door het lichaam gemaakt worden uit bijvoorbeeld glucose. Ook kun je het als voedingssupplement kopen en zit het van nature in sommige voedingsmiddelen. Het is niet duidelijk wat glucuronolacton in de hoeveelheden zoals in energiedrank precies doet in je lichaam.

B-vitamines

Alle energiedrankjes bevatten toegevoegde B-vitamines:

• Vitamine B2 (riboflavine)
• B3 (niacine)
• B5 (panthotheenzuur)
• B6 (pyridoxine) 
• B12 (cobalamine) 
• Vitamine B8 (biotine) vind je alleen in de blikjes van Shakura en Refresco.  

B-vitamines zijn belangrijk om het lichaam goed te laten functioneren. Maar van vitamine B6 krijg je sneller een te hoge dosis dan te weinig. En een te hoge dosis kan ernstige bijwerkingen geven, zoals pijnlijke spierkrampen.

Met 3 blikjes Shakura zit je al aan de maximale hoeveelheid van 15 milligram B6 voor een 11 tot 14-jarige. In Shakura zit dan ook bijna 10 keer zoveel vitamine B6 (ruim 4,5 milligram) als in Red Bull (0,5 milligram). In de andere merken zit ongeveer 1,4 milligram per blikje.

Wat zeggen de fabrikanten?

We hebben de fabrikanten van 5 merken energiedrankjes vragen gesteld. Geen van hen vond het nodig om inhoudelijk te reageren. Het is dus gissen naar antwoorden op onze vragen als waarom juist déze stoffen in energiedrank zitten. Wáarom geeft Red Bull vleugels? Waarom is het vitamine B6-gehalte in de Shakura energiedrank zo hoog? Het blijft onduidelijk.