9 vragen over acrylamide

Acrylamide is een stof die je (dagelijks) via je voeding binnenkrijgt. Het ontstaat tijdens verhitting, zoals bakken, grillen of frituren, van zetmeelrijke producten boven de 120 graden. Er ontstaat dan een chemische reactie. Ook in de magnetron of airfryer. Door de hoge temperatuur ontstaat acrylamide en een bruine kleur. Hoe bruiner, hoe meer acrylamide.

Het RIVM heeft berekend welke voedingsmiddelen gemiddeld het meest bijdragen aan onze inname van acrylamide. Patat, koffie, chips, koekjes en ontbijtkoek maken de top 5 uit. Verder zit het ook in aardappelkroketten, gebakken aardappels, biscuits, crackers, ontbijtgranen en (geroosterd) brood. Alledaagse producten dus, waardoor iedereen elke dag een beetje van deze stof binnenkrijgt.

Het is vermoedelijk een kankerverwekkende stof. Vermoedelijk, omdat er nog onvoldoende onderzoek gedaan is bij mensen om dit met zekerheid te kunnen zeggen. Uit dierproeven blijkt dat acrylamide kankerverwekkend kan zijn.

Vooral aardappelproducten en koffie zorgen ervoor dat je acrylamide binnenkrijgt. Eet je vaak gebakken aardappelen en chips en drink je veel (oplos)koffie? Dan krijg je waarschijnlijk meer acrylamide binnen dan gemiddeld.

Wij onderzochten samen met 9 Europese consumentenorganisaties ruim 500 producten op de hoeveelheid acrylamide. Gelukkig bleken de meeste producten de richtlijn niet te overschrijden. Een van de uitzonderingen was groentechips.

Die bevatten gemiddeld 2 keer zoveel acrylamide als aardappelchips. Voor groentechips waren nog helemaal geen regels. Ook in producten voor kinderen, zoals kinderkoekjes zat regelmatig meer acrylamide dan nodig.

Lees ook onze test acrylamide.

Hoe minder acrylamide je binnenkrijgt, hoe beter. Maar helemaal geen acrylamide binnenkrijgen is niet realistisch, want deze stof ontstaat bij de bereiding van heel veel producten. Die kun je niet zomaar vermijden of rauw eten. Vandaar dat acrylamide ook niet verboden is.

Dat hangt af van het soort product. Er zijn wel Europese richtlijnen die per productgroep bepalen hoeveel acrylamide erin mag zitten. En fabrikanten moeten de hoeveelheid acrylamide zo laag mogelijk houden. Bijvoorbeeld door producten niet te heet en te lang te bakken. Maar bij het ene product is dit lastiger dan bij het andere. Daarom mag er bijvoorbeeld in chips een stuk meer acrylamide zitten dan in brood.

Nee, wat ons betreft kan het nog wel wat strenger. Uit onderzoek van de Consumentenbond in 2019 bleek dat veel producten ruim onder de maximale hoeveelheid blijven. Goed nieuws natuurlijk, maar dat laat ook zien dat de limieten wel wat naar beneden kunnen worden bijgesteld om te stimuleren dat bedrijven nog beter hun best doen.

Lees ook onze test acrylamide.

• Eet je vaak patat of gebakken aardappelen? Probeer dan eens pasta, rijst, couscous en quinoa.
• Ben je tussendoor een koekje of chips gewend? Kies dan voor noten, stukjes (gedroogd) fruit of rauwkost met een dip.
• Drink in plaats van koffie ook eens thee of water met een smaakje. Toch koffie? Drink dan liever de varianten light en medium roast. Kies minder voor dark roast, cichorei en oploskoffie.
• Bak en frituur voedingsmiddelen niet te lang of te heet. Goudgeel in plaats van bruin dus. Zo ontstaat er tot 80% minder acrylamide. Het Voedingscentrum heeft een handige video met tips over goudgeel bakken.
• Aardappelproducten frituur je het best op maximaal 175 graden. Bakken in een heteluchtoven doe je het best op maximaal 180 graden. In een oven zonder heteluchtcirculatie is dat maximaal 200 graden.
• Kook aardappelschijfjes of zelfgesneden patat even voor (blancheren) voordat je ze bakt of frituurt.
• Verhit producten in de magnetron op een lager vermogen.
• Laat brood en tosti's niet te bruin worden tijdens het roosteren.