Feiten en fabels over detoxen

Is detoxen nodig?

Detoxen is populair. Geen wonder, want een 'frisse start' voor je lichaam klinkt aanlokkelijk. De reclame voor detoxen speelt daarnaast in op angst voor ziekte en vervuiling. En op de behoefte om ongezond gedrag te compenseren. 

Volgens de voorstanders van detoxen hopen afval- en gifstoffen zich op in het lichaam en ze verstoren de stofwisseling. Dat zou allerlei ziektes veroorzaken en tot overgewicht leiden. Met een detoxkuur zouden al die opgehoopte afval- en gifstoffen uit je lichaam verwijderd worden.

Maar het is een fabel dat je lichaam ontgift moet worden. Er is geen wetenschappelijk bewijs voor de voordelen van detoxen. Er kleven zelfs risico’s aan.

Wel drukt een detoxkuur je met je neus op de feiten. Het maakt je bewust van wat je normaal in je lijf stopt. 

Vormen van detoxen

Er zijn veel verschillende detoxkuren. Elk met z’n eigen voorschriften en behandelenmethodes. Twee onderdelen komen in veel kuren terug:

• periodiek vasten of heel weinig eten 
• laxeren, vaak in de vorm van een darmspoeling

Meestal duurt zo’n kuur een aantal dagen tot een week. Populaire ingrediënten zijn groentesappen, kruidenthee, vezel- en andere supplementen, citroensap en cayennepeper. 

Fabels

Het is een fabel dat een normaal werkend lichaam ontgift moet worden. Je lichaam is prima in staat via verschillende mechanismen afval- en gifstoffen te verwijderen. 

• Je darmen hoef je niet te ontslakken: detoxsupplementen voor je darmen vormen vaak een soort gel in je darmstelsel. Met als gevolg extra stoelgang waardoor je de indruk krijgt dat je ingewanden gereinigd worden. Maar het is niet waar dat aan de darmwand allerlei gifstoffen kleven. Afvalstoffen die zich ophopen in de darm, gaan samenkoeken tot je ze uitpoept. Ze klitten dus niet tegen de darmwand. Het eten van voldoende vezels zorgt voor een gezonde darmwerking. 
• Om af te vallen is detoxen niet het beste middel. In de eerste dagen is het vooral vocht dat je kwijtraakt. Na zo’n kuur zitten die kilo’s er meestal snel weer aan.

Risico’s van detoxen

Sapkuren 

Een paar dagen vasten of weinig eten heeft gezonde effecten. Maar ga niet lang door met kuren. Groente- en fruitsappen zijn geen volwaardige maaltijd. Je krijgt dus niet alle benodigde voedingstoffen binnen. Op termijn kan je spierweefsel afbreken door een tekort aan eiwitten. Denk er ook aan dat je maag en darmen weer moeten wennen aan vast voedsel zodra je stopt met de kuur. Je lijf kan daar heftig op reageren.

Supplementen

Pas op met detoxkuren waarbij je vreemde middelen als klei of kalk moet innemen. Door deze stoffen hoopt lood zich juist op in je lichaam. Iets dat je er juist uit wilt hebben. Er is nauwelijks toezicht op het voorschrijven van dergelijke supplementen. 

Darmspoeling

Een darmspoelingskuur is onnodig en kan een tegengesteld effect hebben. Je darmen zijn een orgaan met belangrijke functies. De balans tussen alle processen in je darmen wil je niet onnodig verstoren. Zeker niet rigoureus met een klysma of een spoeling. 

Met spoelen of laxeren haal je de darmen met geweld leeg en verwijder je ook gunstige micro-organismen. Het duurt vervolgens wel even voordat je darmmicrobioom weer is opgebouwd. Juist het darmmicrobioom is belangrijk voor een goede gezondheid. 

Zelfreinigend lichaam

Elk lichaam produceert voortdurend afvalstoffen en zorgt zelf voor de afvoer daarvan. Er ontstaat bijvoorbeeld melkzuur bij belasting van de spieren en ureum bij de afbraak van eiwitten. Deze afvalstoffen komen in het bloed terecht. Lever en nieren filteren die afvalstoffen uit het bloed, 24 uur per dag, 7 dagen per week. 

Ook resten van medicijnen en verontreinigende stoffen, zoals resten bestrijdingsmiddelen, worden in de lever afgebroken. Daarna verlaten de stoffen het lichaam, via urine of ontlasting. Zolang de nieren en lever goed werken, stopt dit zelfreinigende proces niet. 

Voorkomen is beter  

Hoeveel verontreinigende stoffen je binnenkrijgt, heb je deels zelf in de hand. Denk aan roken, onnodig medicijngebruik en alcohol. Voor de nieren is het beter om niet te veel zout (maximaal 6 gram per dag) te eten. En drink voldoende water. Gezond eten en een gezonde levensstijl helpen mee om je organen gezond te houden.

• Lees hoe je een gezondere levensstijl aanpakt

Giftige stoffen in voeding en milieu

Gelukkig krijgen we in Nederland zo weinig schadelijke stoffen uit het milieu of via voeding binnen dat het niet schadelijk is.

Bij blootstelling aan bijvoorbeeld dioxines, pcb’s en zware metalen komt de lever in actie. Bij grote blootstelling aan schadelijke stoffen wordt een deel ervan in het vetweefsel opgeslagen. Maar je hoeft niet te detoxen om daarvan af te komen. Afhankelijk van de chemische samenstelling breekt het lichaam deze stoffen in enkele maanden tot jaren af.

Biologisch eten

Bij biologische voeding worden geen chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt. Toch is het reguliere voedsel ook zo slecht niet. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen is de laatste jaren sterk gedaald. Als er nog resten bestrijdingsmiddelen gevonden worden, blijven die meestal binnen de toegestane limieten. Wil je helemaal geen risico lopen, dan kun je natuurlijk kiezen voor biologisch voedsel.