Vodafone SmartPass

Vodafone SmartPass: review

Verwarrend

Voor de leek is er geen touw aan vast te knopen: telefoonprovider Vodafone lanceert in Nederland een Engelse betaalpas van een Duitse bank. Je hoeft geen klant bij Vodafone te zijn om 'm te kunnen gebruiken, maar er staat wel prominent 'Vodafone' op de betaalpas.

Naast het Vodafone-logo op de voorkant staat daar ook een groot 'V PAY'-logo, een betaaldienst van creditcardmaatschappij Visa. Op de achterkant staat 'Wirecard', zoals de SmartPass in Duitsland heet. 'Wirecard' is de naam van de Duitse bank die de Wirecard/SmartPass uitgeeft: dat doet ze via het Britse 'Wirecard Card Solutions Ltd.'. Gek genoeg staat er, behalve in het internetadres van de voorwaarden (www.vodafone.nl/smartpass), nergens op het pasje dat het een SmartPass is.

Opwaarderen via iDeal: Vodafone ongehoorzaam aan ING

De SmartPass is in feite een prepaid-pinpas en -creditcard: je moet er eerst geld op zetten. Dat kan onder meer via een bankoverschrijving, met iDeal en met creditcard. Via een bankoverschrijving duurt dat lang, twee tot vijf werkdagen. iDeal is sneller: volgens Vodafone staat het geld er direct op, maar in de praktijk kan dat minuten tot uren duren. Bovendien is het een heel gedoe: in de app-versie die wij testten moesten we telkens alle rekeninggegevens opnieuw invoeren, ondanks de optie 'Nieuwe rekening toevoegen'. De app toont vervolgens de iDeal-pagina van je eigen bank, maar daarbij zie je niet of je daadwerkelijk bij je bank de beveiligingscodes, zoals je wachtwoord, invoert: zowel het internetadres als het 'groene slotje' zijn onzichtbaar in de SmartPass-app. Navraag bij ING, waarmee we het uitprobeerden, leert dat Vodafone het opwaarderen via de mobiele browser moet laten verlopen. Dus niet, zoals nu gebeurt, via de app.

Handig

Het feit dat de SmartPass prepaid is, heeft een aantal voordelen:

• Je kunt je uitgaven extra goed in de gaten houden;
• Je kunt online met een creditcard betalen, ook als je normaal gesproken niet in aanmerking zou komen voor een creditcard;
• Het geeft een veilig gevoel: skimmers en zakkenrollers kunnen niet meer buit maken dan er op de SmartPass staat.

Ook handig zijn de popups op je smartphone, die na een transactie verschijnen:

• Stuur je bijvoorbeeld je kind om een boodschap, dan zie je direct na de transactie dat er met de SmartPass betaald is, en welk bedrag;
• Zet je geld op de SmartPass, dan krijg je een popup als het geld is bijgeboekt.

Kosten

Vodafone heeft drie volle pagina's nodig om alle kosten op te sommen en uit te leggen. De belangrijkste staan bovenaan: €12,95 per jaar, de vaste bijdrage voor de Vodafone SmartPass. Tot 31-03-2015 worden die overigens, ter introductie van de SmartPass, niet in rekening gebracht.

Andere kosten zijn onder meer:

• €4,95 voor een nieuw of vervangend pasje. Tot 31-03-2015 worden de kosten voor een nieuw pasje niet in rekening gebracht;
• €4,95 voor een vergeten pincode: Vodafone stuurt dan een nieuw pasje en/of sticker toe;
• €1 per maand aan 'administratiekosten' als je de SmartPass een jaar of langer niet hebt gebruikt;
• €0,50 per keer dat je geld op je SmartPass zet met een creditcard (altijd) of via iDeal (bedragen onder de €20);
• €2,50 per keer dat je geld uit de muur haalt;
• €5 voor het terugstorten van je SmartPass-tegoed
• Een wisselkoersopslag van 1,75% bij transacties die niet in euro's plaatsvinden.

Veel van bovenstaande kosten betaal je ook bij je bank, zoals de kosten voor een betaalpas of een wisselkoersopslag. Maar de kosten voor geld uit de muur halen met een pinpas zijn, zeker in Nederland, ongebruikelijk.

Vreemde voorwaarden

Veel voorwaarden van de Vodafone SmartPass zijn eigenaardig. Wellicht gaat Vodafone er, overigens terecht, vanuit dat nagenoeg niemand de algemene voorwaarden leest. Maar wie dat wel doet, vindt allerhande spelfouten (onder meer 'opwaardeerlimtieten'), verkeerde verwijzingen, ontbrekende onderdelen (zoals de 'Bijlage Tarieven en Voorwaarden') en nogal eigenaardige bepalingen:

• Vodafone duldt geen beledigingen aan het adres van haar medewerkers: wie dat wel doet, loopt het risico dat 'ie z'n SmartPass moet inleveren;
• Annuleer je de SmartPass, dan heb je kans dat Vodafone daar kosten voor rekent. Ook als je te weinig van de SmartPass gebruikmaakt, kan dat geld kosten. En wie z'n rekeningoverzichten opvraagt, kan daar eveneens een rekening voor tegemoet zien;
• Gaat er iets fout? Pech gehad: Vodafone acht zich nergens voor aansprakelijk ('Wij aanvaarden geen aansprakelijkheid voor fouten'). Bovendien meldt ze expliciet dat klanten naar álle vormen van schadevergoeding kunnen fluiten: 'De Britse Financial Services Compensation Scheme is niet van toepassing op uw Vodafone SmartPass of uw Vodafone SmartPass prepaid-rekening. Er is geen andere vergoedingsregeling die schade die wordt geclaimd in verband met uw Vodafone SmartPass dekt';
• Als Vodafone een klant mailt, beschouwt ze de mail als verzonden zodra een medewerker op de verzendknop heeft gedrukt. Of die mail nu aankomt of niet: 'Een e-mail aan u wordt beschouwd als zijnde ontvangen zodra wij die hebben verzonden';
• Het overdragen van rechten en plichten: dat mag, tenminste, als je Vodafone heet: 'Wij kunnen onze rechten en verplichtingen uit hoofde van deze overeenkomst aan een derde overdragen (...). U kunt uw rechten of verplichtingen niet aan derden overdragen (...)';
• In de tien pagina's tellende voorwaarden stelt Vodafone tussen neus en lippen door ineens dat Vodafone eigenlijk alleen wat promowerk doet, met betrekking tot de SmartPass: 'De functie van Vodafone is beperkt tot de promotie van de Vodafone SmartPass. Alle verplichtingen jegens u op grond van deze overeenkomst of het financiële dienstverlening toezichtsysteem met betrekking tot de Vodafone SmartPass zijn verplichtingen van Wirecard en niet van Vodafone.';
• De SmartPass schriftelijk opzeggen moet in het Duitse Leipzig, erover klagen in Engeland, bij de Britse Financiële Ombudsman. In het laatste geval is er een oplossing voor als klanten geen Engels spreken: 'Indien nodig wordt u in contact gebracht met een vertaler'.

Gelukkig staat er ook iets in de voorwaarden dat wél in het voordeel is van de klant:
'Wij zullen om uw toestemming vragen om uw gegevens aan Vodafone door te geven om andere redenen dan om u de Vodafone SmartPass-diensten te verlenen'.
Kortom, als Vodafone en Wirecard zich aan de (ongewijzigde) voorwaarden houden, loop je niet het risico dat je gegevens aan derden worden doorverkocht voor marketingdoeleinden. Iets waar veel grote Nederlandse banken concrete plannen voor hebben, of zelfs al uitvoeren.

Conclusie

Wie in Nederland woont, 18 jaar of ouder is en een smartphone bezit (met of zonder Vodafone-abonnement), kan een SmartPass aanvragen. De SmartPass kan handig zijn voor wie normaal gesproken geen creditcard kan of mag nemen, iedere uitgave op de voet wil kunnen volgen en de (kans op) schade na skimming of diefstal wil minimaliseren. Of voor wie als backup een extra betaalmogelijkheid achter de hand wil hebben. Ook prettig: Vodafone belooft (vooralsnog) geen gegevens door te spelen aan derde partijen, terwijl diverse grote Nederlandse banken daar wel concrete plannen voor hebben.

Nadelen zijn er ook:

• Het aanvragen van de SmartPass en de app werken (nog?) matig; 
• De SmartPass opwaarderen via iDeal in de SmartPass-app kan onveilig zijn: ING verbiedt het Vodafone zelfs, omdat klanten niet kunnen controleren of het veilig is;
• De documenten met prijzen en voorwaarden zijn groot, zitten vol taalfouten en kennen rare bepalingen: geld opnemen kost bijvoorbeeld €2,50 per keer, de SmartPass een tijdje niet gebruiken kost ook geld, en als je een Vodafone-medewerker beledigt, loop je het risico dat je je SmartPass moet inleveren;
• Om met je mobieltje contactloos te kunnen betalen, heb je een NFC-chip nodig. Dat is een dik en hard stuk plastic achterop je telefoon, dus niet heel handig. Zelfs als je Vodafone-klant bent en een NFC-telefoon met NFC-simkaart hebt, moet je in bepaalde gevallen nog een sticker plakken: alleen 'Vodafone Branded' toestellen hebben geen extra sticker nodig.

Wat is de Vodafone SmartPass?

De SmartPass van Vodafone bestaat uit drie zaken: een betaalpas (pinpas) waarmee je zowel 'gewoon' als contactloos kunt pinnen, een sticker of simkaart voor op/in je mobiele telefoon (voor contactloos pinnen), en een virtuele creditcard voor online betalingen.

Het aanvragen van een SmartPass is een hele klus: het kan alleen vanuit de app, die een formulier in je mobiele browser opent. Als je het adres van het aanvraagformulier op een computer intypt (vodafonesmartpass.com), krijg je de melding dat de site niet bestaat. Houd er rekening mee dat je je gegevens een paar keer opnieuw moet invoeren: toen wij de pas aanvroegen (op een iPhone 5, Safari) liep de browser verschillende keren vast.

Sticker en pasje

Na een week arriveert de SmartPass: een 'gewoon' pasje (formaat bankpas) en een NFC-sticker om op een mobiele telefoon te plakken, en in een aparte brief de bijbehorende pincode. Met beide kun je contactloos betalen, tenminste, als de betaalautomaat dat ondersteunt en het bedrag niet hoger is dan €25. Met de pas kun je naast contactloos betalen ook gewone pinbetalingen doen.
Daarnaast krijg je ook nog een virtuele pas: een Visa creditcard waarmee je online betalingen kunt doen.

De sticker kan handig zijn, bijvoorbeeld als je op stap gaat en geen portemonnee mee wilt nemen: je kunt dan toch afrekenen. Al is de kans vooralsnog klein dat je een pinapparaatje treft dat is uitgerust met NFC (= contactloos betalen): het aantal neemt snel toe, maar is nu nog klein, en vooral te vinden op stations. Nadelen zijn er ook: de sticker is even dik als een bankpas, dus de achterkant van je telefoon is na het opplakken niet meer plat.

Bovendien staat Visa's 'V PAY'-logo er vrij groot op, dat diefstal extra aantrekkelijk maakt. Immers, wie de telefoon in handen krijgt, kan er vervolgens in theorie onbeperkt zonder pincode mee afrekenen, zolang de bedragen onder de €25 zijn, de rekening niet leeg of geblokkeerd is en er geen andere beperkingen door de SmartPass-houder zijn ingesteld.

Zonder sticker kan ook

Met je mobiel SmartPass-betalingen doen kan ook zonder sticker. Maar je moet dan én een toestel met NFC hebben (o.a. iPhones vallen dus af), én een NFC-simkaart, én je moet Vodafone-klant zijn. En dan ben je er nog niet, zo blijkt uit klanten die zich erover op Twitter beklagen. Je toestel moet ook nog eens 'Vodafone Branded' zijn, te zien aan het Vodafone-logo bij het opstarten van de telefoon.