Techreuzen tonen misleidende privacyschermen

De AVG is op 25 mei ingevoerd en moet de privacy van consumenten beter beschermen. Maar juist in de popupschermen van Google, Facebook en Windows 10 - die rond de invoering van de AVG verschenen - gaat het mis. De bedrijven manipuleren consumenten met trucjes in de optiemenu’s. Ze sturen juist richting het afstaan van onnodig veel data. De techbedrijven grepen dus de invoering van nieuwe privacyregels aan om precies het tegenovergestelde te bereiken van wat de wet beoogt.

De Noorse consumentenorganisatie Forbrukerradet onderzocht de praktijken en licht ze toe in zijn onderzoeksverslag Deceived by design (Misleid door het ontwerp). 

Niet neutraal

De Noren analyseerden de privacymeldingen en concluderen dat veel privacy-opties in deze meldingen niet neutraal worden aangeboden, zoals de AVG eist. De nieuwe privacywet stelt dat de consument:

• Geïnformeerd en zonder dwang (dus ook zonder manipulatie) moet kunnen kiezen voor het delen van zijn persoonsgegevens. 
• In de gelegenheid moet zijn een toestemming makkelijk in te trekken.

Om de consument niet te beïnvloeden zou ‘privacy by design’ het credo moeten zijn van organisaties die persoonsgegevens willen verwerken. Dat is een mooi streven maar het botst met de praktijk van techbedrijven als Google, Facebook en Microsoft. Zij verdienen juist veel geld aan het verwerken van persoonsgegevens, omdat ze daarmee advertenties op de betrokken consumenten kunnen afstemmen. 

Langs de AVG-meetlat

Forbrukerradet heeft de ‘privacy-popups’ in mei en juni 2018 systematisch naast de meetlat van de AVG gelegd. Op veel punten vragen Google, Facebook en Microsoft niet op de juiste manier toestemming voor het gebruiken van persoonsgegevens. 

Voorbeelden 

Een typisch voorbeeld van misleiding signaleerden wij kortgeleden al. Facebook wil in de EU automatische gezichtsherkenning in foto’s inschakelen en het sociale netwerk vroeg daar toestemming voor in zijn AVG melding. Je kon simpelweg akkoord gaan, maar de niet-akkoord knop ontbrak. Om de gezichtsherkenning af te wijzen moest je klikken op de knop ‘Gegevensinstellingen beheren’. Hierna moest je nog meerdere vensters doorklikken voordat de afwijsknop in beeld komt. Tussendoor moest je ook nog teksten negeren die je waarschuwen dat je visueel gehandicapten tegenwerkt door de optie af te wijzen.

Een andere Facebook-optie (en die standaard aangevinkt stond) is dat je advertenties kunt zien op basis van gegevens die buiten Facebook zijn verzameld. Dat schuifje staat in ons geval ‘aan’ maar is ook weer ‘uit’ te zetten. Ook deze instelling is achter een verwarrende knop ‘Gegevensinstellingen beheren’ verstopt.

Google heeft volgens de Noren ook verbeterpunten. Hun Privacy dashboard is door een te ingewikkeld keuzemenu een puzzel. 

Microsoft scoort iets minder strafpunten dan de andere 2. Maar ook die heeft verbeterpunten volgens de Noren; zie de tabel.

Lees ook:

• Beter bepalen wat je deelt met Facebook
• Beter bepalen wat je deelt met Google