Klimaatneutraal bestaat niet

Claims van bedrijven

Er zijn steeds meer producten waar ‘klimaatneutraal’, ‘CO₂-neutraal’ of ‘100% gecompenseerd’ op staat. Eind 2021 gebruikte een derde van de grootste bedrijven in de G20-landen (de EU en 19 van de grootste economieën) dit soort claims. Het jaar daarvoor was dat nog een vijfde.

De werkelijkheid

In werkelijkheid is er altijd een impact op het klimaat. Of je nu iets verbouwt, vervoert, verwerkt, of verpakt. Dit komt door de uitstoot van CO₂ en andere broeikasgassen.

Bedrijven kunnen nu vrij eenvoudig claimen dat ze klimaatneutraal zijn. Daarvoor hoeven ze de uitstoot van broeikasgassen niet terug te dringen. Het afkopen van hun uitstoot is genoeg om zichzelf ‘klimaatneutraal’ te noemen. Vergelijk het afkopen van de uitstoot met de klimaatcompensatie bij vliegreizen. Als passagier kun je voor een paar euro de uitstoot van een vliegreis compenseren. Je vliegt er geen kilometer minder door, maar je mag je reis wel ‘groen’ noemen.

Afkopen van een ton CO₂ kost het bedrijf enkele tientjes tot een paar honderd euro. Dit geld wordt geïnvesteerd in verduurzamingsprojecten, vaak in derdewereldlanden. Denk aan milieuvriendelijke kooktoestellen voor dorpsbewoners, het planten van bomen, de aanleg van windparken of het behoud van een stuk regenwoud. Het bedrijf krijgt hiervoor een certificaat en noemt zichzelf of zijn product ‘klimaatneutraal’ of ‘CO₂-neutraal’.

Het probleem van afkopen

Dat klinkt goed, maar door compensatie alleen gaat de CO₂-uitstoot niet omlaag. De klimaatschade die nu wordt veroorzaakt, wordt zo in de toekomst en elders op aarde gecompenseerd. En zelfs dat is niet zeker, want er kan nog van alles gebeuren waardoor de beloofde CO₂-opname niet plaatsvindt. Denk aan dorpsbewoners die de kooktoestellen niet gebruiken. Of geplante bomen die worden gekapt voordat ze de beloofde CO₂ hebben opgenomen.

Het is kortom CO₂-compensatie op de pof. Critici noemen deze compensatie ook wel ‘licenties om te vervuilen’. Bovendien verplaatsen rijke landen het probleem zo naar armere landen.

De oplossing

De oplossing is CO₂-reductie. Dan vermindert een bedrijf de CO₂-uitstoot door de productieketen te veranderen. Bijvoorbeeld door andere grondstoffen of energiebronnen te gebruiken. Of door het product compleet op de schop te nemen.

Dit kun jij doen

Helaas is het voor consumenten lastig te onderscheiden of bedrijven zich voor echte verduurzaming inzetten of vooral goede sier maken met hun groene claims. Met deze tips maak je betere keuzes voor het klimaat.

Koop lokaal en in het seizoen

Koop liefst Europees fruit uit het seizoen. Dit zorgt altijd voor minder CO₂-uitstoot dan de hoge uitstoot van het vervoer en het verpakken van tropisch fruit.

Eet zo veel mogelijk plantaardig

Een snelle overstap naar plantaardige diëten in welvarende landen kan ons helpen om binnen de milieulimieten te blijven. Volgens wetenschappers kan de uitstoot van bijna 100 miljard ton CO₂ vermeden worden als de hoge-inkomenslanden overschakelen op een plantaardig dieet.

Kies producten met topkeurmerken

Laat je niet verleiden door loze bedrijfslogo’s of reclameteksten, maar kies voor producten met één of meerdere van onderstaande keurmerken:

• Climate Neutral Certified
• Rainforest Alliance
• Fairtrade
• EU-Biologisch
• EKO
• On the way to PlanetProof

Lees meer over deze en andere topkeurmerken.