Een duurzaam matras kiezen
Bart Lucassen Expert matrassenBijgewerkt op:12 april 2024
Wat is een duurzaam matras?
We beoordelen matrassen op levensduur en duurzaamheid. Als een matras goed scoort op deze testonderdelen is het een Groene Keuze. Op deze pagina lees je wat er meeweegt in dat oordeel. En waar je op kunt letten als je een duurzaam matras kiest.
De snelle samenvatting: een matras kan op verschillende manieren duurzaam zijn. Wij geven de voorkeur aan simpele matrassen, gemaakt van maar een paar verschillende materialen, met een hoes die wasbaar is op 60 graden én die onze levensduurtest goed doorstaat.
Hoe lang gaat een matras mee?
Een van de grootste problemen als het gaat om de duurzaamheid van matrassen is het afdanken ervan. Weggegooide matrassen zorgen voor veel milieubelasting. Vandaar dat we zeggen: een duurzaam matras is een matras dat zo lang mogelijk mee gaat.
Door het draaien in je bed slijt een matras. Een matras moet volgens ons minimaal 10 jaar mee gaan. En het liefst veel langer dan dat.
In onze test speelt levensduur een zeer belangrijke rol. We testen levensduur door met een zware mechanische roller 30.000 keer over een matras heen te walsen. Voor en na deze test meten we de ondersteuning, de hoogte en de stevigheid. Bij de beste matrassen is er zo min mogelijk veranderd.
Milieubelasting van het matras
Een matras is gevuld met allerlei verschillende materialen. Veel matrassen hebben metalen veren. Daarnaast hebben matrassen verschillende soorten schuim, zoals koudschuim, traagschuim of latexschuim. De hoes is gemaakt van polyester, katoen, wol of een mengsel.
Al deze materialen moeten geproduceerd worden en dat heeft impact op het milieu. In onze test berekenen we van elk matras de milieubelasting (ook wel 'carbon footprint' genoemd) op basis van de gebruikte materialen.
Welk materiaal is het duurzaamst? Dat is lastig om te zeggen. Al het PU schuim, waaronder ook koudschuim en traagschuim valt, moet gemaakt worden uit aardolie. Maar bij een eenvoudig schuimmatras wordt er niet veel materiaal gebruikt.
Matrassen met natuurlijke materialen
'Natuurlijke' matrassen of natuurmatrassen worden vrijwel altijd gemaakt van latexschuim van natuurlijke oorsprong. Latexschuim heeft per kilo een lage milieubelasting. Dat geldt vooral voor natuurlijke latex. Maar latexmatrassen zijn vaak wel weer zwaar, waardoor dat soort matrassen toch soms weer een relatief hoge milieubelasting hebben.
'nNatuurlijke' materialen zijn niet per se duurzaam. Bij matrassen met natuurlijk latex wordt ook vaak gekozen voor wol in de hoes of de tussenlagen. En dat is, vanwege de dierlijke oorsprong, meestal weer niet zo duurzaam. Ook katoen heeft niet altijd een lage milieubelasting.
Simpele matrassen
Dus het is niet heel makkelijk te zeggen welk materiaal je moet kiezen als je duurzaam bezig wil zijn. Eigenlijk blijkt uit onze test maar 1 ding écht duidelijk. Simpele matrassen, bijvoorbeeld gemaakt van 1 laag schuim, hebben een duidelijk lagere milieubelasting dan complexere matrassen.
Recyclebaarheid van het matras
Afgedankte matrassen zorgen voor een flink afvalprobleem. Recycling is een betere oplossing. Matrassen worden dan uit elkaar gehaald. De onderdelen worden verwerkt tot bijvoorbeeld isolatiemateriaal, judomatten en ondertapijt voor grasmatten bij voetbalvelden. Het staal van de veren gaat in een shredder terug naar de staalindustrie.
Een matras is beter te recyclen als hij makkelijk uit elkaar kan worden gehaald. Dat is het makkelijkst als de onderdelen niet met elkaar verlijmd zijn. We beoordelen in onze test hoe gemakkelijk matrassen uit elkaar te halen zijn voor recycling.
Ook is het belangrijk voor goede recycling dat een matras niet bestaat uit te veel verschillende materialen. En dat de fabrikant op het matras goede informatie zet over welke materialen er gebruikt zijn.
Circulaire matrassen
Sommige matrassen worden aangeprezen als circulair. Ze zijn dan gemaakt van materialen die volledig herbruikbaar zijn. In de praktijk betekent dat: alleen polyester en staal, en geen schuim. Vaak moet in deze matrassen wel weer lijm gebruikt worden om alle lagen goed op de plaats te houden.
Er is bij matrassen die goed gerecycled kunnen worden wel een hele grote 'maar'. Als de matrassen zelf gemaakt zijn van nieuwe, ongerecyclede, materialen, wordt de duurzaamheidswinst pas behaald op het moment dat het matras wordt afgedankt. En dat is, als het goed is, pas over een jaar of 10.
Daarbij komt dat vooral (nieuw) polyester een vrij hoge milieubelasting heeft. We zien dus liever dat nieuwe circulaire matrassen ook gemaakt zijn van gerecycled materiaal. Dan is de duurzaamheidswinst direct veel groter.
Natuurlijk of circulair matras?
Circulaire matrassen vormen een sterk contrast met 'natuurlijke' matrassen. Ze zijn gemaakt van metaal en plastic. De initiele milieubelasting is hier meestal wat hoger. Daar staat tegenover dat de materialen volledig herbruikbaar zijn.
Wat is duurzamer? Een heel duidelijk antwoord hebben wij (nog) niet. Wat wel opvalt is dat matrassen met PU-schuim, zeker ook niet altijd minder duurzaam zijn dan natuurlijke matrassen of circulaire matrassen.
Matrashoes wassen
Als je last hebt van allergieën, bijvoorbeeld voor de huisstofmijt? Kies dan een matras met een hoes die je op 60°C kunt wassen.
Maar dat soort matrassen hebben meer voordelen. We denken dat je een matras minder snel weg zult doet als je de hoes kunt wassen op 60 graden. Wil je hem toch weg doen, dan is hij tweedehands waarschijnlijk meer waard.