Thuisbatterij voor zonnepanelen

Hoe snel verdien je een thuisbatterij terug?

Met een thuisbatterij kun je meer stroom van je eigen zonnepanelen gebruiken en hoef je dus minder stroom te kopen. Maar de terugverdientijd is lang en onzeker en de meeste systemen zijn niet zo duurzaam. Je verdient de aanschafkosten meestal niet terug binnen de levensduur (15 jaar) van een thuisbatterij.

Hoeveel kost een thuisbatterij?

Een thuisbatterij is te koop vanaf een paar duizend euro, maar ze kunnen ook veel meer kosten. Een gemiddeld systeem kost tussen de €4000 en €6000, inclusief installatie en btw. De prijs hangt af van het merk en de capaciteit (kWh). Veel accusystemen kun je later uitbreiden. Je begint dan klein en kunt later onderdelen toevoegen.

De btw krijg je meestal terug, maar niet altijd.

Wat is een thuisbatterij?

Met een thuisbatterij of thuisaccu kun je te veel opgewekte zonnestroom opslaan om op een later moment te gebruiken. Zo'n accu hang je aan de muur. Of hij krijgt een vaste plek in bijvoorbeeld een kelder, carport of schuur. De grootte is vaak vergelijkbaar met een cv-ketel. Net als het gewicht, maar veel zwaarder kan ook.

Klik op de afbeelding om deze te vergroten

Met een thuisbatterij ben je niet zelfvoorzienend

Ook met een thuisbatterij heb je nog steeds een aansluiting op het stroomnet nodig. De capaciteit van zo’n batterij is veel te klein om de overtollige zonne-energie uit de zomer te bewaren tot in de winter. Een gemiddelde thuisbatterij levert genoeg stroom voor 1 of 2 dagen. Zeker als je er ook een warmtepomp of elektrische auto mee van stroom wilt voorzien.

Meer opgewekte stroom direct zelf gebruiken heeft de voorkeur boven terugleveren aan het net.

Thuisbatterij als noodstroomvoorziening

Er wordt vaak gewaarschuwd dat door het overvolle energienet in Nederland stroomuitval en spanningsproblemen zullen toenemen. Een thuisbatterij kan voorkomen dat je in dat geval zonder stroom komt te zitten. Deze moet dan wel een noodstroomfunctie hebben. Dat is geen standaard-functie bij alle batterijen.

Welke grootte of capaciteit?

Kies in ieder geval een thuisbatterij die past bij je zonnepanelen. Daarnaast is je stroomverbruik belangrijk. Je keuze wordt bepaald door een aantal zaken.

De opbrengst van je panelen

Vermenigvuldig de productie van je zonnepanelen met 1 à 1,5 voor de benodigde capaciteit. Het vermogen van zonnepanelen wordt aangegeven in Wattpiek (Wp). Dat geeft aan hoeveel stroom een paneel kan opwekken onder de beste omstandigheden.

Een voorbeeld: 10 panelen x 400 Wp per stuk = 4000 Wp = 4 kWp (k staat voor 1000) aan stroom. Je hebt dan een thuisaccu nodig van: 4 x 1 à 1,5 kWh = 4 tot 6 kWh.

Je dagelijkse stroomverbruik

Kijk op je energierekening of slimme meter hoeveel kWh je gemiddeld per dag verbruikt. Neem daarvan 60-80% als richtlijn voor de batterijcapaciteit. Bij verbruik van 10 kWh per dag, kies je bijvoorbeeld een thuisbatterij van 6 tot 8 kWh.

Elektrische auto als thuisbatterij

Een elektrische auto heeft een veel grotere accu dan een thuisbatterij. Daarmee kun je dus flink wat stroom opslaan. Maar je kunt die stroom alleen gebruiken om mee te rijden. Tenzij je auto een Vehicle-to-Grid- (V2G) of Vehicle-to-Home- (V2H) aansluiting heeft.

Met zo’n aansluiting kun je niet alleen laden, maar ook ontladen. Dat heet bidirectioneel laden. Je hebt daarvoor wel een speciale laadpaal nodig. Die paal maakt het mogelijk om stroom terug te leveren aan het stroomnet of je huis ermee te voeden.

Steeds meer elektrische auto’s ondersteunen bidirectioneel laden. Bijvoorbeeld de Volvo EX90, alle Volkswagen ID.-modellen en ook betaalbaardere modellen zoals de Renault 5 en Kia EV3. Een bidirectionele laadpaal is helaas nog duur en zeldzaam.

Vaker zie je auto’s met een Vehicle-to-Load- (V2L) aansluiting. Daarmee kun je wel apparaten van stroom voorzien, maar niet terugleveren aan het net. De auto werkt dan als een mobiel stopcontact.

Merken

De Tesla Powerwall is misschien de bekendste en de duurste. Maar er zijn veel andere aanbieders, zoals Enphase, Fronius, Growatt, BYD, LG Chem, Huawei, SolarWatt, Varta, SMA, BMW en Mercedes. IKEA verkoopt in België ook thuisbatterijen. Daar krijg je er subsidie op. In Nederland niet.

Geïntegreerde omvormer

Sommige thuisaccu's hebben een geïntegreerde omvormer. Die kun je dus het beste meteen aanschaffen als je zonnepanelen installeert. Andere sluit je aan op de al aanwezig omvormer. Afstemming tussen omvormer en thuisbatterij is belangrijk. Schakel daarom altijd een deskundige installateur in.

Hoe lang gaat een thuisbatterij mee?

Een accu gaat naar verwachting minder lang mee dan zonnepanelen. Dus je zult nog een keer een nieuwe moeten kopen. De kwaliteit en mate van 'slimheid' van de thuisaccu bepalen of de accu 5 jaar of misschien wel 20 jaar goed blijft werken.

Het type accu heeft ook invloed op de levensduur. Zogenaamde lithium-ion accus slijten door gebruik. Maar steeds vaker worden lithium-ijzer-fosfaat- (LiFePO4) batterijen gebruikt. Die kun je heel vaak opladen zonder dat het veel slijt. Er is wel altijd sprake van slijtage door veroudering. De fabrieksgarantie kan een voorspeller zijn voor de levensduur. 

Goed voor het milieu, of niet?

Opslaan van duurzame energie is nodig, omdat er niet altijd evenveel zon of wind is. Zo maken we ons energiesysteem duurzamer. Helaas kost het maken van de meeste thuisbatterijen veel energie en vaak schaarse grondstoffen. In het beste geval maakt de milieu-winst dat maar net goed.

Veel van die grondstoffen worden bovendien onder dubieuze omstandigheden gewonnen. Pas bij duurzame productie en hergebruik van materialen, valt de balans positief uit. Zover zijn we nog niet helaas.

Veiligheid

Thuisbatterijen met lithium-ion hebben een klein risico op oververhitting, brand of zelfs explosie. Dat gebeurt meestal door een technisch defect, schade van buitenaf of slechte ventilatie.

De meeste nieuwe modellen gebruiken lithium-ijzer-fosfaat (LiFePO4). Dat is stabieler en dus veiliger. Fabrikanten testen batterijen streng en bouwen ze met een slim batterijmanagementsysteem (BMS). Zo wordt de temperatuur, spanning en het laadproces automatisch bewaakt.

Kies een veilige plek

Plaats een thuisbatterij op een goed geventileerde en koele plek. Bijvoorbeeld in de schuur of garage. Heb je die niet? Dan is de zolder een goede plek. Laat de accu altijd installeren door een erkend vakman.

Hang een rookmelder op

Plaats een werkende rookmelder in dezelfde ruimte. Zo weet je op tijd of er problemen zijn. 

7 tips voor de aanschaf van een thuisaccu

Wil je graag een thuisaccu kopen? Let dan goed op deze punten:

• Is het accusysteem modulair?
  Kun je het makkelijk uitbreiden tot een grotere capaciteit?
• Is de accu 'slim'? 
  Bepaalt hij zelf wanneer hij stroom opslaat en wanneer niet? Bijvoorbeeld op basis van de weersverwachtingen en de actuele (dynamische) energietarieven en het gebruikspatroon van je huishouden. Een 'domme' accu laadt altijd direct op als er meer stroom opgewekt wordt dan verbruikt. Die zal eerder kapot gaan.
• Kan de accu 'retrofit' met bestaande omvormers communiceren? 
  Of moet je een nieuwe omvormer kopen die het beste bij die specifieke accu past?
• Smart home-systemen
  Kan de accu met een smart home-systeem communiceren?
• Garantie 
  Hoe zit het met de garantie?
• Bediening 
  Kun je de accu de op afstand bedienen? Zo ja, hoe zit het met de beveiliging van deze verbinding?
• Veiligheid
  Vraag de leverancier naar de (veiligheids)certificering van de accu.

Aanmelden

Als je een thuisbatterij koopt ben je verplicht om deze te registreren via de website energieleveren.nl. Zo kunnen de netbeheerders beter zorgen voor een stabiel stroomnet.

Zelf handelen in energie

Met een dynamisch energiecontract kun je energie gebruiken wanneer de prijzen laag zijn. Bijvoorbeeld door een wasmachine aan te zetten of je laadpaal voor je elektrische auto te gebruiken. Met een thuisbatterij sla je goedkope stroom op om op een later moment te gebruiken.

Ook kun je jouw batterij inzetten voor flexibiliteitsdiensten. Zoals het balanceren van het elektriciteitsnet, waarvoor je een vergoeding ontvangt. Met slimme software die de batterij dynamisch aanstuurt kun je de batterij zelfs gebruiken om te handelen op de energiemarkt.

Het lijkt er wel op dat de energiehandel als verdienmodel een tijdelijk fenomeen zal zijn. Uit recent onderzoek van CE Delft blijkt dat de onbalansmarkt stabiliseert bij ongeveer 100.000 thuisbatterijen. En volgens het Nationaal Smart Storage Trendrapport van Dutch New Energy Research uit oktober, worden er nu al zo’n 40.000 thuisbatterijen gebruikt.

Pas op voor agressieve verkopers

Met verkopers van thuisbatterijen die je telefonisch of aan de deur benaderen moet je uitkijken. We krijgen steeds meer meldingen van misleidende verkoop door partijen als Solaar, De Zonnepaneel Meester en Batterijnet.

Een goed getrainde verkoper zet je onder druk om akkoord te gaan met een (vaak te) hoge offerte voor een thuisbatterij. Wil je daar later vanaf, dan is dat erg lastig én ben je een flinke borg kwijt. Ga niet impulsief in op dergelijke aanbiedingen. Doe eerst zelf grondig onderzoek naar verschillende modellen, prijzen en terugverdientijden.