Isolatiemateriaal: wat is de juiste keuze?
Petri Buijn Expert isolatieBijgewerkt op:8 juli 2025
Soorten isolatiematerialen
Er bestaan veel soorten isolatiemateriaal. Wat voor jou het beste isolatiemateriaal is, hangt af van de toepassing, isolatiewaarde en duurzaamheid. Afhankelijk van de plek die je wilt isoleren (vloer, bodem, dak, spouwmuur, buitenmuur) vallen bepaalde materialen af, of zijn ze juist heel geschikt.
Minerale wol: glaswol en steenwol
Minerale wol is de verzamelnaam voor glaswol en steenwol. Je herkent deze materialen aan de wollige structuur. Minerale wol is een veelgebruikt en duurzaam isolatiemateriaal, gemaakt van natuurlijke materialen. Glaswol en steenwol zijn relatief goedkoop en brandveilig. Ze isoleren goed en zijn geluidswerend.
Wat is beter, glaswol of steenwol?
Glaswol isoleert iets beter en is lichter dan steenwol. Je verwerkt het daarom gemakkelijker. Het is ook goedkoper. Steenwol houdt geluid beter tegen en is drukvaster. Dat maakt het geschikter voor bijvoorbeeld vloeren. Steenwol is vochtbestendig, terwijl glaswol daar niet tegen kan. Steenwol gaat zo’n 75 jaar mee en dat is langer dan glaswol, dat 55 jaar meegaat.
Let op: bij de verwerking van glas- en steenwol kun je last krijgen van jeuk en irritatie. Draag daarom beschermende kleding.
EPS, XPS, PIR en Resolschuim
Kunststof-isolatieplaten van EPS (geëxpandeerd polystyreen, oftewel piepschuim), XPS (geëxtrudeerd polystyreen), PIR (polyisocyanuraat) en Resolschuim worden veel gebruikt in vloeren en daken. Deze plaatmaterialen zijn licht en hebben een hoge isolatiewaarde. Ze kunnen ook tegen vocht.
Pur
Pur (polyurethaan) is verkrijgbaar als platen en schuim. Purplaten isoleren beter dan schuim. Terwijl je met purschuim weer gemakkelijk koudebruggen en moeilijk bereikbare plaatsen kunt dichten. Een koudebrug is een plek in je gevel waar warmte sneller ontsnapt dan in de delen eromheen. Dit komt vaak door materiaalverschillen of onderbrekingen in isolatie.
Natuurlijke isolatiematerialen
Materialen zoals houtvezel, kurk en vlas zijn meestal milieuvriendelijker en hebben goede thermische eigenschappen. Ze zijn vaak wel wat duurder.
Let op: Kies liever niet voor schapenwol. Volgens Milieucentraal is schapenwol veel slechter voor het milieu dan alle andere materialen. Met uitzondering van het merk Isolena, dat alleen biologische wol gebruikt.
Welk isolatiemateriaal isoleert het best?
Bij isolatie draait het om de isolatiewaarde (lambda-waarde) en de R-waarde (of Rd-waarde).
De isolatiewaarde geeft aan hoe goed een materiaal warmte geleidt. Hoe lager de lambda-waarde, hoe beter het materiaal isoleert. De R-waarde geeft aan hoe goed een materiaal warmte tegenhoudt bij een bepaalde dikte van het materiaal.
R-waarde isolatie vergelijken
De R-waarde geeft aan hoeveel weerstand een materiaal biedt tegen warmtestroom. Je vindt de R-waarde vaak op productbladen, in bouwadviezen of bij energieberekeningen.
De gebruikelijke weergave van de R-waarde is in: m²·K/W (vierkante meter Kelvin per Watt). Dit betekent:
- m²: de oppervlakte van het materiaal.
- K (Kelvin): het temperatuurverschil over het materiaal.
- W (Watt): de hoeveelheid warmte die door het materiaal stroomt.
| R-waarden van isolatiematerialen - per 10 cm dikte | m²·K/W |
| Resolschuim | 5,0 – 5,6 |
| PIR | 3,8 – 4,8 |
| EPS (piepschuim) | 2,5 – 3,3 |
| Glaswol | 2,3 – 3,2 |
| Steenwol | 2,2 – 3,0 |
| Vlasplaat | 2,4 – 2,6 |
| Houtvezel | 2,0 – 2,5 |
Toelichting: 10 cm PIR levert dus een hogere R-waarde dan 10 cm glaswol of piepschuim. Dit komt doordat PIR een lagere lambda-waarde heeft en dus beter isoleert bij dezelfde dikte.
Brandbaarheid van Isolatiemateriaal
Niet alleen de isolatiewaarde is van belang bij je keuze. Sommige materialen zijn brandbaarder dan andere. Of er komen giftige dampen vrij als ze branden.
De brandbaarheid van materialen kan worden uitgedrukt in een Europese brandklasse. A1 t/m F, waarbij A1 onbrandbaar is en F zeer brandbaar.
| Materiaal | Brandklasse | Advies bij isolatie |
| Glaswol | A1 | Zeer geschikt, onbrandbaar |
| Steenwol | A1 | Zeer geschikt, onbrandbaar |
| PIR/Resol | B/C | Toepassen met zorg, liefst afgeschermd |
| EPS | E | Alleen gebruiken als volledig afgeschermd |
| Biobased (vlas, houtvezel) | C/E | Alleen met brandwerende bekleding |
Toelichting bij het advies
- Kies bij voorkeur onbrandbare isolatiematerialen.
Glaswol en steenwol (minerale wol) zijn het veiligst. Ze zijn zelfs brandwerend en produceren nauwelijks rook of giftige dampen.
- Let op bij synthetische schuimen, zoals PIR, PUR, EPS.
PIR en resolschuim zijn moeilijk brandbaar (brandklasse B of C). Maar bij brand kunnen ze wel giftige dampen afgeven. Ze zijn minder veilig dan minerale wol, maar wel veiliger dan EPS.
EPS (piepschuim) is erg brandbaar (brandklasse E). Het geeft bij brand veel rook en giftige stoffen af. Gebruik dit materiaal alleen als het volledig is afgeschermd door onbrandbare lagen.
Let op: de brandveiligheid van de hele constructie hangt af van de combinatie van materialen. Niet alleen van het isolatiemateriaal.
Belangrijkste aanbevelingen voor brandveilige isolatie
- Kies voor onbrandbare materialen, zoals glaswol of steenwol, als je maximale brandveiligheid wilt.
- Combineer brandbare isolatie altijd met brandwerende bekleding.
- Let goed op hoe je het aanbrengt: op de juiste plaats, goed afgesloten en in aparte delen verdeeld. Dat is net zo belangrijk als het materiaal zelf.
- Vraag advies aan een specialist als je twijfelt over de brandveiligheid van een bepaalde isolatie in jouw huis.
