Veelgestelde vragen over updaten

Wat is Android en wat is updaten?

Android-software wordt ontwikkeld door Google en is het besturingssysteem voor smartphones van onder meer Samsung, LG, Sony en Huawei. Eens in de zoveel tijd blijkt dat software moet worden verbeterd, bijvoorbeeld als er veiligheidsproblemen worden gevonden. Daarom brengt Google updates uit voor Android, die vervolgens door de telefoonfabrikanten (aangepast) worden doorgezet naar jouw smartphone. Bij nieuwere telefoons krijg je dan een melding (zoals 'update beschikbaar') waarna je de update kunt installeren. Er zijn grofweg 3 doelen van een update:

1. Nieuwe functies toevoegen
2. Bestaande functies die niet (foutloos) werken repareren
3. Veiligheidsproblemen oplossen

Hulp nodig bij het updaten? Bekijk de gebruikstips voor smartphones.

Wat is het probleem met updaten?

Smartphones verouderen te snel doordat updates uitblijven. In maart 2020 had een derde van de Android-apparaten in Nederland Android 8 of ouder geïnstalleerd (bron: statcounter.com). Terwijl Android 10 in september 2019 is geïntroduceerd.

Ook veiligheidsupdates blijven achter. Uit ons onderzoek naar smartphone veiligheidsupdates van augustus 2017 bleek dat de helft van de Android-smartphones een veiligheidsupdate van een half jaar oud of ouder heeft, of gewoonweg geen informatie hierover geeft. 

Welke lekken zijn er in smartphonesoftware?

Er verschijnen met enige regelmaat nieuwe lekken waarvoor updates nodig zijn. Enkele veelvoorkomende lekken zijn bijvoorbeeld:

• Het WebView-lek (2015). WebView is een onderdeel van Android dat door de standaardbrowser wordt gebruikt. Er is geen oplossing voor dit lek in telefoons met Android 4.3 of ouder.
• Het Stagefright-lek (2015). Dit lek maakt het mogelijk om data van een Android-smartphone te stelen of op afstand over te nemen. Dit kan bijvoorbeeld al door iets simpels als het sturen van een geprepareerde mms. Systemen Android 5.1 en hoger zijn kwetsbaar voor dit lek.
• Het Krack-lek (2017). Dit is een lek in de WPA2-versleuteling van wifi-apparaten. Bijna alle draadloze digitale apparaten zijn getroffen door dit lek. Smartphones of tablets met Android 6.0 en hoger zijn extra kwetsbaar. Wel is er bij deze apparaten een grotere kans dan bij oudere Android-versies dat er überhaupt een update met een oplossing verschijnt. Voor elk apparaat/besturingssysteem (Windows, macOS, Android, iOS, etcetera) is een update nodig om dit lek tegen te gaan.

Naast deze bekendste lekken zijn er voor veel apparaten, zoals smartphones, ook nog tientallen kleinere kwetsbaarheden die hackers kunnen misbruiken. De mogelijke gevolgen kunnen enorm uiteen lopen. Van ongewenste advertentieschermpjes tot het overnemen van je apparaat of gijzelen van je persoonlijke gegevens. Daarom zijn updates zo belangrijk.

Waarom stellen fabrikanten moeizaam Android-updates beschikbaar?

Fabrikanten proberen zich van elkaar te onderscheiden door Android naar eigen stijl aan te passen, bijvoorbeeld met een eigen vormgeving of apps. Als Google een update voor Android uitbrengt, duurt het vaak nog een paar maanden voordat je de update kunt installeren op jouw specifieke toestel. De telefoonfabrikanten willen eerst hun eigen aanpassingen doorvoeren en testen. Dit zou veel sneller moeten kunnen. Bij Nexus- en Pixel-toestellen gebeurt het namelijk ook sneller. Dat zijn toestellen die door Google worden ontwikkeld samen met smartphonefabrikanten, waarbij een 'kale' versie van Android wordt gebruikt.

In sommige gevallen is er ook nog een derde partij in de keten: de telecomprovider. T-Mobile en Vodafone passen zelf ook nog eens de software aan, bijvoorbeeld met 'een voorgeprogrammeerd voicemailboxnummer' of extra apps. Dan duurt het updaten nóg langer. Tussen het uitbrengen van een update door Google en het beschikbaar komen op bepaalde toestellen of providers kan zomaar meer dan een half jaar zitten.

Wat moet er gebeuren voor verbetering?

Wij vinden dat fabrikanten smartphones langer moeten ondersteunen. Wij vinden dat smartphones minimaal een periode van 2 jaar na verkoop en minimaal 4 jaar na introductiedatum moeten worden ondersteund met updates.

Verouderen iPhones ook zo snel?

Nee, bij iPhones en ook bij de smartphones met Windows Phone speelt het probleem met updaten veel minder. iOS blijkt in de praktijk tot 4 jaar na introductie van het toestel updates te krijgen. 

Welke Android-telefoon raden jullie aan?

Kies voor een actueel besturingssysteem, dat is nu (april 2020) Android 10. Kies verder voor een recent en bekend model en voor een toestel met voldoende werkgeheugen en opslagcapaciteit. In de Mobiele Telefoon-vergelijker worden alleen de smartphones met een nieuw besturingssysteem getoond.

Bekijk de kooptips voor Android-smartphones.

Wat als mijn telefoon niet meer kan updaten?

Je kunt met een oudere Android-versie bepaalde functies missen en je kunt zelfs beveiligingsproblemen hebben. Op een smartphone met Android 4.3 of lager kun je eigenlijk niet goed veilig werken. Het probleem zit in WebView, een onderdeel van de standaardbrowser. Alles op de smartphone waarbij de standaardbrowser wordt gebruikt, is daarmee onveilig. Let op: Veel apps gebruiken de standaardbrowser op de achtergrond.

Het beste koop je in dat laatste geval een nieuw toestel. Gebruik je geen mail en bankzaken, en wil je een dergelijk toestel toch houden, dan kun je Chrome of Firefox vanuit de Google Play Store installeren en deze instellen als standaardbrowser. Deze browsers zijn op oudere Android-toestellen veiliger dan de voorgeïnstalleerde browser van Android. Installeer verder alleen apps uit de Google Play Store en kies alleen apps waarvan je de maker vertrouwt.

Kan ik een smartphone met oude Android-versie veilig gebruiken om te bellen en sms'en?

Twee zaken spelen mee bij de risico's van een verouderde Android-versie:

1. Wat je zelf doet met het toestel
2. Wat het toestel allemaal kán

Wat je zelf doet met het toestel
Als je je beperkt tot alleen bellen en sms'en blijft het risico in principe beperkt. Maar stel dat je een sms'je krijgt van een onbekende, die je uitlokt om op een linkje te klikken. Omdat de smartphone aan het internet verbonden is, is hierdoor wél allerlei misbruik mogelijk. Kortom: je kunt je telefoon op deze manier redelijk veilig gebruiken, maar pas wel op en klik niet op linkjes.

Wat het toestel allemaal kán
Android 2.2 bijvoorbeeld is een behoorlijk oud systeem. Veel lekken die in Android 4.3, 4.2 of 4.1 zijn gevonden, zitten mogelijk ook in Android 2.2. Hetzelfde geldt voor zwakheden in het systeem. Je zou kunnen stellen dat hoe ouder een niet-ondersteund systeem, hoe meer kans op lekken en zwakheden. Het risico is te beperken, door hetgeen het toestel allemaal kán, ook te beperken. Als je dataverbindingen via mobiel internet en wifi uitschakelt, dan kan het toestel niet meer het internet op. Dan heb je bijna alle risico's tot nul verlaagd en kun je nog steeds bellen en sms'en.

Is het installeren van een ander besturingssysteem zoals Lineage OS een oplossing?

Als een telefoon geen updates meer krijgt, dan is het installeren van een besturingssysteem dat nog wel updates krijgt een mogelijkheid. Het gaat dan om niet-officiële software op basis van het Android-besturingssysteem, die wordt bijgewerkt door een groep enthousiastelingen. Zelfs relatief oude telefoons kunnen dan nog met nieuwere Android-versie werken. Het meest bekend is LineageOS (voorheen CyanogenMod).

Helaas zijn er toch haken en ogen aan de niet-officiële software:

• Zelf installeren is niet eenvoudig.
• Het werkt alleen op bepaalde merken en typen telefoons. Hoe meer de telefoon is verkocht, hoe groter de kans dat er een alternatief besturingssysteem is.
• Het werkt niet altijd probleemloos. Als er iets fout gaat tijdens het omschakelen naar het nieuwe systeem, is er een kleine kans dat je telefoon onbruikbaar raakt. Vaker gaat het om problemen tijdens het gebruik, bijvoorbeeld dat de camera-app soms vastloopt. Lees je daarom in voordat je iets installeert.

De niet-officiële software bewijst dat oudere telefoons vaak toch up-to-date kunnen blijven, precies wat telefoonfabrikanten weigeren te doen.

Hoe weet ik of mijn smartphone up-to-date is?

De melding 'de laatste updates zijn al geïnstalleerd' betekent niet dat je smartphone echt up-to-date en veilig is. Het houdt alleen in dat er geen nieuwe updates voor jouw telefoon beschikbaar zijn. Je kunt altijd nagaan welke Android-versie op jouw smartphone staat. De nieuwste versie op dit moment is Android 10.

Welke beveiligingssoftware raden jullie aan?

Beveiligingssoftware op een Android-apparaat is geen must, zoals dat bij een Windows-pc wel het geval is. Antivirussoftware voor Android heeft weinig toegevoegde waarde als middel tegen beveiligingslekken. Het biedt wel een extra laag beveiliging bij het installeren van apps en vooral bij het tegenhouden van nepwebsites (phishing). Naast updates installeren is het verder van belang om apps buiten de Google Play Store te vermijden.

Hoe moet het met telefoons die niet voldoende hardware hebben om te updaten?

Als een update niet mogelijk is vanwege de hardware, is dat een reden waar je niet omheen kunt. Veel vaker is dat niet de reden. Fabrikanten brengen ook nu nog toestellen (met voldoende hardware) op de markt met een oude versie van Android. Ze kiezen voor gemakzucht in plaats van up-to-date toestellen in het belang van hun klant. Dat is vragen om problemen.

Hoe zit dit bij andere producten met Android-software?

Bij andere producten met Android-software, zoals tablets of smart-tv's speelt hetzelfde probleem met updaten. Je moet dus ook op de versie van het Android-besturingssysteem bij tablets letten. Bij smart tv's is het probleem mogelijk nog groter, omdat de besturingssystemen op de televisies nog veel meer verschillen. Er werd ook al bekend dat de YouTube-app niet meer werkt op een televisie van geen 2 jaar oud. Wij verwachten dat dit voor meer apps zal gebeuren.