Vrije advocaatkeuze

Vrije advocaatkeuze bij (juridische) procedures

Rechtsbijstandverzekeraars lossen juridische vraagstukken of geschillen voor hun verzekerden op. Ze hebben hiervoor eigen juristen of advocaten in dienst. 

Je mag bij een juridische procedure zelf een advocaat of jurist kiezen. Je bent niet verplicht om iemand te kiezen die voor je rechtsbijstandverzekeraar werkt. De verzekeraar moet deze kosten vergoeden. Dat is het recht op vrije advocaatkeuze. Dit recht staat in de wet. 

Een juridische procedure is een gerechtelijke of administratieve procedure. Denk bij een gerechtelijke procedure aan de gang naar de rechter. Voorbeelden van een administratieve procedure zijn:

• Ontslagprocedure bij het UWV (ontslag vanwege 'bedrijfseconomische' redenen of langdurige arbeidsongeschiktheid)
• Andere 'bestuursrechterlijke zaken', zoals bezwaarprocedures. 

Vrije advocaatkeuze bij buitengerechtelijke procedures

Vaak kan een probleem buiten de rechter worden opgelost. Bijvoorbeeld door met je tegenpartij te onderhandelen. Of met behulp van een bemiddelaar. Dat noem je een buitengerechtelijke procedure.  

Een buitengerechtelijke procedure is:

• Een procedure voor gerechtelijke of buitengerechtelijke bemiddeling.
• Een procedure waarbij een rechterlijke instantie betrokken is of betrokken kan worden.

Volgens het Europees Hof van Justitie heb je ook bij een buitengerechtelijke procedure recht op vrije advocaatkeuze, maar dit hangt in Nederland wel van de omstandigheden af. Overleg vooraf met je advocaat of jurist en de rechtsbijstandsverzekeraar.

Vergoeding van kosten 

In de polis- of verzekeringsvoorwaarden staat wanneer en hoe hoog de vergoeding is. Overleg met je rechtsbijstandsverzekeraar voor je een advocaat inschakelt. Dat kan een discussie voorkomen. Meestal heb je toestemming nodig van de rechtsbijstandsverzekeraar. Zij geven opdracht aan de advocaat. Pas na de toestemming vergoeden zij de kosten. Kortgeleden kwam er een uitspraak van de rechtbank Den Haag. Daarin staat dat de verzekerde zelf de opdracht mocht geven aan de advocaat. Soms moet een verzekeraar dus toch kosten vergoeden, ook al is er geen toestemming gegeven. 

De verzekeraar mag wel grenzen stellen aan de hoogte van de vergoeding. In de praktijk worden nooit meer dan de ‘redelijke en noodzakelijke’ kosten vergoed. 

De meeste verzekeraars hebben een maximumvergoeding voor 'externe kosten'. Of er geldt een eigen bijdrage. Externe kosten zijn alle kosten die met de procedure te maken hebben. Hierbij kun je denken aan advocaatkosten, griffierecht, deskundigenkosten en kosten door veroordeling in de kosten van de tegenpartij. 

De vergoeding mag niet zover worden verlaagd, dat je eigenlijk niet meer kunt kiezen of je zelf iemand inschakelt. 

Achteraf kosten terugvragen 

Heb je eerder een eigen advocaat ingeschakeld en kosten gemaakt? En is je verzoek om een eigen advocaat eerst geweigerd door de rechtsbijstandsverzekeraar, terwijl je wel dekking had voor het geschil? Claim je kosten dan alsnog bij de verzekeraar.  

Gemaakte advocaatkosten bewijzen 

Als je achteraf advocaatkosten wil terugkrijgen, moet jij bewijzen dat deze kosten zijn gemaakt. Dat kan bijvoorbeeld met een factuur. Dit kan lastig zijn als de zaak eerst telefonisch is afgewimpeld en je achteraf kosten vergoed wil krijgen. 

Ook bij achteraf terugvragen van advocaatkosten geldt dat de kosten:

• onder de dekking moeten vallen
• de rechtshulpverlener de procedure moet hebben gezien als gewenst of noodzakelijk 

Klacht over rechtsbijstandverzekeraar

De rechtsbijstandverzekeraar bepaalt:

• wanneer een procedure gevoerd moet worden;
• welke kosten vergoed worden.

Ben je het niet eens met het besluit van de rechtsbijstandsverzekeraar? Bijvoorbeeld, omdat

• De verzekeraar geen procedure wil starten, maar jij wel.
• Kosten niet worden vergoed, terwijl dat volgens jou wel zou moeten.

Dan kun je een klacht indienen bij de verzekeraar. In de polisvoorwaarden staat uitgelegd hoe je dat doet. Soms kan een onafhankelijke derde bijvoorbeeld de aanpak van jouw zaak opnieuw bekijken. 

Kom je er met elkaar niet uit? Dan kun je een klacht indienen bij het Kifid . 

Toestemming om verzekeraar te informeren

Een (externe) advocaat heeft op grond van de Advocatenwet een geheimhoudingsplicht. Je kunt een machtiging afgeven waarin je toestemming geeft dat de externe advocaat namens jou de verzekeraar informeert.

Vraag de advocaat welke informatie de verzekeraar nodig heeft. Geef alleen daarvoor een machtiging af. Op deze manier verklein je de kans dat de advocaat ongewenst informatie doorspeelt.

Je kunt er ook voor kiezen om geen volmacht te geven. Hiermee verklein je het risico dat de advocaat samen met de verzekeraar de juridische koers bepaalt. Informeer je de verzekeraar zelf? Dan mag je vertrouwelijke informatie in de correspondentie met de advocaat zwartmaken.

Juridisch advies via de Consumentenbond

Leden kunnen ook bij ons terecht voor persoonlijk juridisch advies. Ook bieden we sterke voorbeeldbrieven bij klachten. Kom je er met elkaar niet uit dan kunnen we voor je bemiddelen. Lees meer over onze diensten.