Fatbike: regels, voor- en nadelen

Wat is een fatbike?

Fatbikes vallen op door hun dikke banden, buddyseat en stoere, soms motorachtige uitstraling. Vaak in het zwart uitgevoerd. De prijs is relatief laag en je kunt ze eenvoudig opvoeren. Dat maakt deze fietsen populair, vooral bij jongeren. De kettingkast is meestal (deels) open en de zithoogte is meestal niet verstelbaar.

De meeste fatbikes hebben een motor met een rotatiesensor. Daardoor hoef je nauwelijks kracht te zetten bij het trappen. Zodra je de pedalen maar een beetje beweegt, krijg je een flinke portie elektrische ondersteuning.

Vooral in de Randstad zie je steeds meer fatbikes. En meer dan bij 'gewone' e-bikes zitten er vaak 1 of meerdere jongeren op.

Vergelijking met de 'normale' e-bike

De 'gewone' e-bike is voor meer mensen en soorten gebruik geschikt. Dit komt vooral door de verstelbare zitpositie en het prettigere aandrijfsysteem. Ook heeft een e-bike vaak betere kwaliteit onderdelen. Verder heb je een grotere keuze bij meer en bekendere merken.

Een gewone e-bike te duur? Lees dan waar je op kunt letten bij het kopen van een goedkope e-bike. Of kijk eens naar een refurbished e-bike, bijvoorbeeld op upway.nl. In onze test elektrische fietsen zie je vooral e-bikes vanaf ongeveer €1500.

Voordelen van fatbikes

• Goedkoop: al verkrijgbaar vanaf minder dan €1000. Een goede normale e-bike kost al snel het dubbele.
• Opvallend design: een heel ander uiterlijk dan normale e-bikes.
• Elektrische ondersteuning: ideaal als je heel weinig kracht wil of kunt zetten tijdens het fietsen.
• Buddyseat: geschikt om iemand achterop te nemen in plaats van een standaard fietszadel.
• Geschikt bij evenwichtsproblemen: de brede banden en lage zit maken de fatbike het proberen waard voor mensen met evenwichtsproblemen.

Nadelen van fatbikes

• Levensduur en kwaliteit: vooral de goedkopere modellen hebben vaak onderdelen van mindere kwaliteit. Net als bij hele goedkope gewone e-bikes is de kans groot dat ze sneller kapot gaan. Door het opvoeren neemt de levensduur verder af, door grotere krachten op onder meer ketting en versnelling.
• Elektrische ondersteuning: de meeste fatbikes hebben geen krachtsensor. Daardoor voelt de trapondersteuning onnatuurlijker aan. Je rijdt met minimale inspanning de maximale snelheid. Bij een fiets met krachtsensor kun je kiezen hoe veel kracht je zelf levert. Op elk moment kun je naar wens je spieren meer of minder werk laten doen.
• Zithouding: niet erg ergonomisch en ook niet goed verstelbaar. Vooral voor langere ritten of bij een niet gemiddeld postuur kan dat vervelend zijn.
• Jonge of onbekende(re) merken: de meeste fatbikes komen niet van bekende fietsfabrikanten. Dat betekent vaak dat er weinig fysieke winkels of servicepunten voor het merk zijn. Ook geeft het onzekerheid of onderdelen lang beschikbaar blijven, zoals een vervangende accu. Fatbikemerken Brekr, Doppio en ES Master gingen al failliet.
• Soms illegaal: elektrische ondersteuning met gashendel (en zonder te trappen) of boven 25 km/u zijn wettelijk verboden. Ook een motor van meer dan 250 Watt is niet toegestaan. In die gevallen rijd je onverzekerd.
• Hoge diefstalgevoeligheid: fatbikes zijn populair bij dieven. Een verzekering is vaak lastig of duur.
• Negatief imago: door het opvoeren en gevaarlijk rijgedrag van sommige gebruikers.
• Open kettingkast en onderhoud: er zijn maar weinig fatbikes met een naafversnellingen en dichte kettingkast of riemaandrijving. Daarom hebben vooral de versnellingen en kettingen veel onderhoud nodig.

Verschillen goedkope en dure fatbikes

Er zijn fatbikes van ruim onder de €1000 tot wel meer dan €3000. Enkele verschillen tussen de allergoedkoopste en duurdere fatbikes op een rij:

• Remmen: de goedkoopste fatbikes hebben niet altijd hydraulische schijfremmen, maar mechanische schijfremmen. Die zijn minder krachtig.
• Kwaliteit: onderdelen zoals versnellingen en accu zijn vaak van een onbekend merk of mindere kwaliteit. De kans is groot dat ze dan minder lang meegaan. Sommige duurdere merken gebruiken kwalitatief goede onderdelen.
• Fabrikant: veel hele goedkope fatbikes zijn van een Chinese fabrikant. Zeker als je rechtstreeks uit China bestelt is het onduidelijk hoe het zit met kwaliteit, garantie, reparatie en vervangende onderdelen.
• Luxere onderdelen: duurdere fatbikes hebben soms ook luxere onderdelen. Die vind je ook op duurdere e-bikes. Bijvoorbeeld een motor met krachtsensor, voor een fijnere elektrische ondersteuning. Of riemaandrijving, die langer meegaat en minder onderhoud nodig heeft dan een ketting.

Regels fatbikes: opvoeren en gashendel

Fatbikes zijn populair vanwege hun lage prijs, opvallende uiterlijk en buddyseat, maar ook omdat ze makkelijk kunt opvoeren. Dat is wettelijk niet toegestaan. Een e-bike mag alleen ondersteunen tot 25 km/u en alleen als je ook zelf trapt.

Een gashendel waarmee je zonder trappen rijdt, is niet toegestaan. Zulke gashendels zie je vrijwel nooit op gewone e-bikes. Die zijn ook moeilijker op te voeren, omdat de meeste fabrikanten dit proberen te voorkomen. Het is vaak ook duurder.

Onverzekerd: soms enorme kosten

Een opgevoerde fatbike haalt al snel 35 km/u tot 45 km/u. Dat vergroot de kans op ongelukken enorm. Helemaal bij jonge bestuurders, die vaak risico’s minder goed kunnen inschatten. Bovendien ben je in zo’n geval niet verzekerd.

Bij een ongeval kun je naast je eigen schade ook aansprakelijk zijn voor de schade van anderen. Als iemand anders ernstig gewond raakt door jouw schuld, kunnen de medische kosten oplopen tot honderdduizenden euro's.

Helmplicht of leeftijdsgrens?

Fatbikes zijn de laatste tijd regelmatig in het nieuws door verkeersongelukken en overlast. De jonge leeftijd van veel bestuurders en de hoge snelheden spelen hierbij waarschijnlijk een grote rol. De Tweede Kamer heeft de minister inmiddels opgeroepen om het 'fatbike-probleem' aan te pakken.

Aparte regels voor fatbikes lastig

Het probleem om het opvoeren van en ongelukken met fatbikes aan te pakken is niet eenvoudig. Ze vallen onder de categorie e-bikes. En nieuwe regels voor fatbikes zouden dus ook voor alle andere e-bikes gelden.

Fabrikanten kunnen bovendien eenvoudig inspelen op wetgeving door kleine aanpassingen te doen. Zoals smalllere banden gebruiken. Een fabrikant kwam al met een ‘skinny bike’ als reactie op mogelijke maatregelen tegen fatbikes met brede banden.

Er wordt nagedacht over regels zoals:

• Een verplicht dragen van een helm.
• Een minimumleeftijd voor het gebruik.

Of en wanneer deze maatregelen ingevoerd worden, is op dit moment nog onzeker.