Veilig slapen

Waarom advies over veilig slapen?

Elk jaar overlijden er in Nederland baby's aan wiegendood. In 2017 waren er 20 meldingen geregistreerd en in 2022 waren dat er 39 (bron: CBS). Omdat de kennis is toegenomen en er richtlijnen zijn opgesteld, heeft Nederland een van de laagste aantallen wiegendood in de wereld. Vooral het advies om baby’s op hun rug te laten slapen heeft voor een sterke afname gezorgd. De kans op wiegendood/SUDI is erg klein als ouders de Veilig Slapen adviezen volgen.

Veilig slapen top 4

Met deze slaaptips voor je baby en tips voor een veilige kinderkamer wordt slapen zo veilig mogelijk.

Als ik mijn baby in bed leg, dan ...

1. leg ik het op de rug
2. leg ik het in eigen bed of wieg
3. leg ik het in een slaapzak
4. leg ik het in een bedje zonder zachte materialen zodat mijn kind vrij kan ademen.

Slapen op de rug

Leg je baby vanaf de geboorte op zijn rug te slapen. Dat is veiliger dan op zijn zij.

Een baby die op zijn zij ligt, kan zich al na een paar weken op de buik rollen. Hieronder lees je welke risico’s slapen op de buik meebrengt. Met een slaapzakje is de kans nog kleiner dat je baby zich op zijn buik draait.

Waarom niet slapen op de buik?

Er zijn 4 risico's verbonden aan het slapen op de buik:

1. Als je baby op zijn buik ligt kan hij met zijn neus en mond tegen het matras liggen. Daardoor kan de lucht die hij inademt niet goed weg, en kan hij die deels opnieuw inademen (rebreathing). Dit kan ervoor zorgen dat je baby te weinig zuurstof krijgt.
2. Als je baby op zijn buik ligt, kan zijn neus vervormen waardoor hij minder goed kan ademhalen.
3. Op zijn buik kan je baby zich makkelijker afzetten en verplaatsen. Daardoor kan hij onder het beddengoed terechtkomen.
4. Op zijn buik kan je baby warmte minder goed afvoeren (warmtestuwing). Dit kan belastend zijn voor zijn hart.

Kan je kind goed zelfstandig draaien van zijn buik naar zijn rug en andersom? Dan kun je hem zelf zijn slaaphouding laten bepalen. Kan je kind dit nog niet vlot, leg hem dan op zijn rug als hij toch op zijn buik is beland.

Ervaringen en tips uit de praktijk

In de videoreeks Mama telt af bespreken 2 aanstaande moeders met ons Baby & Kind-team hun ervaringen en tips over veilig slapen.

Een eigen bedje

Een baby slaapt het veiligst in zijn eigen bedje. Het is bewezen dat baby’s die jonger dan 4 maanden zijn en bij hun ouders in bed slapen, een 3 keer zo groot risico hebben op wiegendood.

Voor gezonde, zich goed ontwikkelende baby’s is er na de eerste 4 maanden geen verhoogd risico meer. Voor kinderen die te vroeg of erg klein zijn geboren, en voor baby’s van rokende ouders, geldt een verhoogd risico tot 6 maanden.

Zet het ledikant of wiegje het eerste halfjaar bij jullie op de kamer. Zo kun je de baby goed in de gaten houden. Wil je een aanschuifbedje gebruiken? Let er dan goed op dat je het tussenhekje ’s nachts sluit. Zo voorkom je dat je baby per ongeluk in jullie bed belandt.

VeiligheidNL heeft duidelijke instructievideo's over het veilig laten slapen van je baby. Lees ook dit artikel uit vakblad kraamzorg over Veilig slapen (pdf).

Vrij kunnen ademen in een leeg bed

Houd het bed van je baby zo leeg mogelijk. Leg er geen grote knuffels of ander speelgoed in. Dat vergroot de kans op rebreathing als je baby nog niet kan wegdraaien. Een knuffeldoekje of een kleine knuffel zonder vulling en versiersels (oogjes, knoopjes) kan wel.

Fabrikanten spelen slim in op de angst van ouders voor onveilige situaties. Er zijn dan ook allerlei (dure) producten te koop die het slapen van je baby veiliger of comfortabeler zouden maken. Zoals speciale kussentjes die omrollen of een afgeplat hoofdje zouden voorkomen, of reflux zouden tegengaan. Maar vaak heb je die spullen helemaal niet nodig en soms zorgen ze zelfs voor een extra risico. 

Niet te warm

Houd de kamertemperatuur aangenaam, maar niet te warm voor je baby: in het begin rond 20 ^oC, na 6 tot 8 weken tussen de 16 en 18 ^oC. Let dus op met verwarming, direct zonlicht, te veel beddengoed, inbakerdoeken, kruiken en te warme kleding. Een mutsje hoeft na de eerste dagen niet meer op. 

Een dekbed raden we de eerste 2 jaar af omdat het te warm is. Gebruik een eenlaags dekentje of een slaapzak. Zolang de nek en met name voeten warm aanvoelen, is het goed. Zweet je baby, dan is het doorgaans te warm. In de zomer kan het moeilijk zijn de kamertemperatuur laag te houden, lees voor meer informatie de slaaptips voor baby's bij hitte. 

Borstvoeding

Borstvoeding beschermt je baby, omdat het de kans op infecties vermindert. Een speen geven bij het slapen verlaagt de kans op wiegendood.

Helpt inbakeren?

Sommige ouders zweren erbij: inbakeren. Door een baby van schouders tot voeten in doeken te wikkelen, kan hij zich moeilijker bewegen en zou hij zich makkelijker aan de slaap kunnen overgeven. Maar regelmaat, voorspelbaarheid en prikkelreductie helpen ook. Lees meer over inbakeren en inbakerproducten.

Voedingskussen

Een voedingskussen is een langwerpig kussen in U-vorm dat bedoeld is als hulpmiddel tijdens het voeden. Het ondersteunt de baby en je arm, zodat je ontspannen kunt zitten. Maar laat je baby niet zonder toezicht op het zachte kussen liggen: daar kan hij zomaar met zijn gezicht in wegzakken. Lees meer over speciale kussens voor baby's.

Dutje in de auto

Valt je baby snel in slaap als hij in de auto in zijn autostoeltje zit? Fijn, maar zorg ervoor dat het stoeltje niet te veel rechtop staat. Zo voorkom je dat zijn hoofdje, dat relatief zwaar is, naar voren valt en de luchtweg afsluit. Gebruik nooit de kinderwagenbak op de achterbank zodat je kind plat kan liggen. Ook niet wanneer die met gordels is vastgezet.

Gebruik een babyzitje alleen voor (niet te lange) autoritten. Veiligheid.nl houdt een vuistregel van maximaal 2 uur aan. Laat je baby ook niet doorslapen in het stoeltje na het verlaten van de auto. Lees ook: Autostoeltje kopen: waar let je op?