Fopspeen, speen of tut gebruiken

Ons advies

• Wil je een speen gebruiken, doe dat dan consequent (alleen) bij het in slaap vallen.
• Geef je borstvoeding? Wacht dan met het aanbieden van de speen totdat de borstvoeding goed op gang is gekomen. Bij flesvoeding is wachten niet nodig. 
• Kies geen fopspeen met kleine afneembare onderdelen. Let op dat het schildje groot genoeg is en ventilatiegaten heeft.
• Dompel de speen vóór het eerste gebruik 15 minuten in kokend water. Dit verwijdert chemische resten. 
• Kook gebruikte spenen regelmatig uit, maar gebruik geen afwasmiddel.
• Je kunt een speen ook schoonmaken door hem eerst in je eigen mond te stoppen. Volgens onderzoekers hebben baby’s minder risico op allergieën als de moeder de fopspeen schoonmaakt met haar mond. Denk aan allergieën als astma of eczeem. Doe dit uiteraard niet als je zelf een virale infectie hebt.
• Gooi de speen weg als er barstjes of scheurtjes in de speen zitten. Controleer dit regelmatig.
• Gebruik liever geen combinaties van speen en knuffel (aan elkaar vast), zoals de Wubbanub. Dat maakt het afbouwen moeilijker omdat je kind dan van beide afscheid moet nemen. 
• Gebruik voor een speen geen koord of lint dat langer is dan 10 centimeter.
• Controleer regelmatig de clip, de kralen en het koord van een speenkoord. 

Voordeel van een fopspeen

Uit onderzoek is gebleken dat het gebruik van een speen bij baby's van 6 weken tot 1 jaar oud de kans op wiegendood verkleint. Baby's ontwaken kort als ze voelen dat ze de fopspeen verliezen. Bovendien hebben ze de reflex om harder te zuigen om de speen vast te houden.

Dit beschermende effect geldt alleen als je de speen consequent en bij elk slaapje aanbiedt, zowel overdag als ’s nachts. Is de speen uit het mondje van je slapende baby gevallen, dan hoef je hem niet weer terug te doen.

Nadeel van een fopspeen

Fopspenen kunnen na verloop van tijd de kaak en het gehemelte vervormen. Door een fopspeen wordt de tong naar beneden gedrukt. Eigenlijk zou die het gehemelte moeten raken om een goede groei te verzekeren. Dit probleem speelt overigens ook bij een kind dat duimt. 

Als een baby een speentje veel gebruikt, kan hij middenoorontsteking krijgen. Hoe dat komt is nog onduidelijk. Voor baby’s en kinderen met chronische of terugkerende middenoorontsteking is het dus beter als ze hun speentje minder gebruiken.

Risico's speenkoorden

Uit onderzoek van de NVWA blijkt dat er verschillende risco's aan speenkoorden kleven. Er kan vanalles kapot gaan, zoals de clip, de kralen en het touwje zelf waarbij alle kralen los kunnen komen. Een kind kan zich verslikken in deze losse kralen. Ook zijn er meldingen van kinderen die verstrikt zijn geraakt in een speenkoord.

Speen afbouwen

Langdurig gebruik kan de ontwikkeling van het gebit en de spraakontwikkeling in de weg staan. Het is dus belangrijk om op tijd af te bouwen.

Vanaf 9 maanden neemt de zuigbehoefte van een kindje af. Dit is daarom een goed moment om het speentje minder vaak aan te bieden. Of probeer je kind af te leiden wanneer hij de speen wil. Na een jaar is het gebruik van de speen voor je kind een gewoonte geworden. Die doorbreek je het beste door in 1 keer te stoppen.

Online zijn veel tips te vinden voor het afbouwen van de speen. Kies hieruit wat past bij jouw kind.

Geen gevaarlijke stoffen

De Belgische consumentenorganisatie Test Aankoop testte 15 fopspenen op gevaarlijke stoffen in het voorjaar van 2021. In het schildje van 1 van de geteste fopspenen (van het merk Dodie) werd een hoge concentratie Bisfenol A aangetroffen. Deze stof heeft hormoonverstorende eigenschappen. Test Aankoop heeft gevraagd het product van de markt te halen. Alle andere geteste fopspenen bevatten geen gevaarlijke stoffen.

Een speen bij te vroeg geboren baby's

Te vroeg geboren baby’s kunnen in de couveuse rustig worden van een speen. Bijvoorbeeld tijdens medische handelingen. Het kan ze ook helpen bij het leren zuigen.