Opgelicht op Marktplaats? Herken de oplichter

Trucs bij Marktplaats oplichting

Oplichters op Marktplaats vinden nog altijd voldoende manieren om mensen om de tuin te leiden. Dagelijks komen er 70 aangiftes binnen. Welke trucs kunnen oplichters gebruiken?

Verkoper woont afgelegen

De verkoper biedt de optie 'Verzenden of ophalen' aan in zijn advertentie. De ophaallocatie is jammer genoeg een Waddeneiland, dat alleen met de boot te bereiken is. Toch maar laten verzenden dan?

Het pakketje komt natuurlijk nooit aan. Gewiekste oplichters zullen bovendien alleen reageren op biedingen van kopers die op behoorlijke afstand zitten van hun eigen 'woonplaats'. 

Tikkie-fraude en 1-cent-betalingen

Een 'koper' vraagt je om een Tikkie-betaling of creditcardbetaling van 1 cent via een linkje in Whatsapp. Hij wil zogenaamd checken of je te vertrouwen bent en of dat je betaalgegevens kloppen. Maar het gaat dan om een nagemaakte Tikkie-, bank- of creditcardbetaalomgeving. Hierdoor kunnen je betaalgegevens in verkeerde handen vallen.

Zo kunnen oplichters bestellen op jouw rekening of zelfs toegang tot je bankrekening krijgen, die ze vervolgens in een handomdraai leeghalen.

ID aftroggelen voor identiteitsfraude

Stuur nooit een foto van je identiteitsbewijs, bankafschrift of bankpas naar een (ver)koper als deze daarom vraagt om zogenaamd te controleren of je wel betrouwbaar bent. Ook niet als de andere partij zelf eerst een kopie stuurt. Daarmee loop je een groot risico slachtoffer te worden van identiteitsfraude.

Nep-sms'jes bij Gelijk Oversteken Service (GOS)

In 2020 zagen we een nieuwe vorm van Marktplaats-oplichting verschijnen bij de Gelijk Oversteken Service (GOS) van Marktplaats.nl. Die is juist gericht is op het veiliger maken van het (ver)kopen.

Koper en verkoper spreken af om de GOS te gebruiken. In plaats van te betalen, stuurt de koper een nep-sms naar de verkoper, die echt van Marktplaats afkomstig lijkt (zogenoemde spoofing). In de sms wordt bevestigd dat de betaling naar de GOS gedaan is.

Ga als verkoper niet op deze sms af. Bekijk altijd de status op Marktplaats zelf. Deze zal bij zo’n nep-sms van een malafide koper op ‘onbetaald’ blijven staan.

Valse website voor verzendlabel

Wil je een verkocht product verzenden, ga dan niet in op een mailtje van de koper met een 'al klaargezet verzendlabel'. De link gaat naar een nagemaakte website. Bijvoorbeeld van PostNL. Daarmee probeert hij je betaalgegevens te achterhalen.

Lees ook: Gratis artikel uit onze Digitaalgids: Herken de oplichter (pdf).

Veilig handelen: wat doet Marktplaats zelf?

Marktplaats heeft zelf al een aantal maatregelen getroffen om (ver)kopers beter te beschermen. We zetten ze hieronder op een rij. Voor enkele van deze veiligheidsmaatregelen moet je betalen. Daarbij geldt voor de meeste dat ze vrijwillig zijn en moeten koper én verkoper eraan meewerken. Hierdoor gebruiken te weinig mensen ze en wordt het doel gemist. Lees ook het ons standpunt over veilig handelen via Marktplaats.

Gelijk oversteken

In november 2019 voerde Marktplaats de dienst ‘Marktplaats Gelijk Oversteken’ in. Daarbij betaalt de koper niet rechtstreeks aan de verkoper, maar aan een derde partij, het ‘Online Betaalplatform’. Vervolgens stuurt de verkoper het pakje naar de koper. Zodra die de ontvangst heeft bevestigd, betaalt het Online Betaalplatform de verkoper.

De dienst moet voorkomen dat (ver)kopers worden opgelicht en geld overmaken zonder iets te ontvangen of iets opsturen waarna betaling uitblijft. Het kán oplichting voorkomen, maar het is een vrijwillige dienst waar koper en verkoper mee moeten instemmen. Juist oplichters zullen de dienst links laten liggen. Bovendien kost het de koper 40 cent plus 2% van het aankoopbedrag.

Gebruikersbeoordelingen

Marktplaats toont een sterrenbeoordeling en ervaringsberichten, als andere gebruikers die achtergelaten hebben. Zeker als het er veel zijn kun je hier enige waarde aan hechten. Bedenk wel dat ze geen garantie  vormen dat de ander betrouwbaar is. De ervaringen kunnen nep zijn of het account gehackt.

Minder bekend is dat je niet alleen van verkopers, maar ook van (potentiële) kopers de beoordeling kunt zien. Klik in je berichtenbox van Marktplaats op de 3 puntjes rechts naast de naam van een bieder. Daar zie je ervaringen, woonplaats, leeftijd van het account en actieve adverties.

Tweefactorauthenticatie

Bij tweefactorauthenticatie of tweestapsverificatie moet je tijdens het inloggen een extra code invoeren. Net als bij internetbankieren. Dit hoeft niet iedere keer, maar alleen op een nieuw apparaat of nieuwe locatie. Zo kan een hacker een account niet overnemen als hij het wachtwoord heeft bemachtigd.

Om te voorkomen dat criminelen kunnen verkopen via gehackte profielen moet (bijna) iedereen tweefactorauthenticatie instellen. Helaas doet maar een klein percentage Marktplaatsgebruikers dat. Daardoor kunnen oplichters nog steeds makkelijk betrouwbare accounts hacken en die gebruiken voor malafide praktijken. Stel zelf tweefactorauthenticatie in bij Marktplaats onder Mijn Profiel en dan Beveiligingscontrole.

Identiteit controleren

Een andere maatregel is om verkopers zich bij aanmelding te laten identificeren. Ook dit is op vrijwillige basis. Soms staan er groene vinkjes bij ‘Telefoonnummer gecontroleerd’, ‘Bankrekening gecontroleerd’, ‘ID gecontroleerd’ bij een verkoper. Het Online Betaalplatform controleert dit. Het platform is een officiële betaalinstelling en mag, anders dan Marktplaats, gebruikers om hun identiteitsbewijs vragen.

Deze partij verzorgt voor Marktplaats ook de iDealbetalingen, die Marktplaatsgebruikers onderling sinds afgelopen zomer aan elkaar kunnen doen. Verkopers moeten daartoe een ‘betaalverzoek’ naar hun koper sturen. Kosten: 40 cent per transactie. iDeal is veiliger dan zelf geld overmaken, maar minder veilig dan een systeem waarbij een derde partij garant staat, zoals PayPal of bij 'Gelijk Oversteken'.

Rapportagesysteem

Tot slot een maatregel die wél goed lijkt te werken: het linkje onder advertenties waarmee bezoekers verdachte advertenties rechtstreeks aan Marktplaats kunnen tippen. Marktplaats heeft een afdeling ‘Trust & Safety’ die deze meldingen scant en snel ingrijpt.

Maar dit systeem heeft een zwakke plek. Advertenties die oplichters net na middernacht op Marktplaats plaatsen, staan er soms wel een halve dag op. Sluwe oplichters weten blijkbaar dat deze afdeling tussen middernacht en 08.00 uur gesloten is en proberen juist dan hun slag te slaan.

Kenmerken van een nepadvertentie op Marktplaats

Gelukkig kun je zelf ook veel doen om je te wapenen tegen oplichters op Marktplaats. Bekijk hieronder de verdachte kenmerken en pik voortaan de rotte appels er snel uit.

De advertentie

• Te mooi om waar te zijn: een zeer lage prijs.
• Pas extra op bij elektronica en tickets.
• Ophalen is veiliger. Het is verdacht als ophalen niet mogelijk is. Of als het wél mogelijk is, maar de verkoper erg afgelegen woont.
• Denk je dat er sprake is van een nepadvertentie? Rapporteer dat dan aan Marktplaats via de link op de pagina.
• Bekijk eventuele beoordelingen. Een verkoper met veel beoordelingen geeft extra zekerheid, maar is geen garantie. Beoordelingen kunnen nep zijn of het account kan gehackt zijn.
• Is iemand nog maar één dag actief met slechts één of 2 andere dubieuze advertenties, wees dan extra alert. Andersom geldt ook: is iemand al jarenlang ‘actief’ op Marktplaats, dan kan dit account gehackt zijn of een slapend account waar nog nooit mee gehandeld is.
• Let op: tussen 12 uur ’s nachts en 8 uur ’s ochtends controleert Marktplaats geen dubieuze advertenties. Zo kunnen oplichters soms wel een halve dag actief zijn voordat hun account wordt geblokkeerd.

De identiteit

• Twijfel je of iemand wel is wie hij zegt te zijn, google diegene dan (voor- en achternaam tussen aanhalingstekens) en zoek hem ook op sociale media (Facebook, Linkedin, Twitter).
• Check of de verkoper bekend is bij de politie.
• Upload de foto van het aangeboden artikel via images.google.com. Google zoekt dan op overeenkomstige afbeeldingen. Komt dezelfde foto ook elders voor, dan is extra waakzaamheid geboden.

Contact en betaling

• Voer gesprekken via het berichtensysteem van Marktplaats of de Marktplaats-app. Wees extra alert als iemand snel wil overschakelen naar Whatsapp.
• Geef pas je 06-nummer na serieuze interesse of akkoord.
• Stuur nooit een foto van je identiteitsbewijs, bankafschrift of bankpas naar een (ver)koper. Ook niet als de andere partij zelf eerst een kopie stuurt. Daarmee loop je een groot risico slachtoffer te worden van identiteitsfraude.
• Als opsturen praktischer is, betaal dan liefst met PayPal of de Marktplaats-dienst Gelijk Oversteken. Je betaalt daarvoor transactiekosten, maar krijgt in veel gevallen wel het bedrag terug als de bestelling niet wordt geleverd.
• Als verkoper: accepteer geen bewijs van overschrijving. Het bewijs kan vervalst zijn.
• Komt de koper over de vloer en wil hij ter plaatse betalen met een betaalapp? Controleer of het geld op je eigen rekening staat, overboeken gaat tegenwoordig direct. 
• Ga nooit in op verzoeken van particulieren om 1 cent over te maken.
• Wil de verkoper je laten betalen via een zogenaamd 'Tikkie-linkje', let dan op dat de link begint met https://tikkie.me.

Opgelicht?

• Doe aangifte bij de politie. Zeker als er meerdere aangiften tegen dezelfde persoon binnenkomen is er kans dat er iets aan wordt gedaan.
• Je kunt tegenwoordig gegevens van de oplichter opvragen bij je bank als je aangifte hebt gedaan en je het geld nog niet terug hebt gekregen.

Wat wil de Consumentenbond?

Marktplaats profileert zich als advertentiesite. Adverteren moet zo laagdrempelig mogelijk zijn, maar dat is het dus ook voor kwaadwillenden. Het rapportagesysteem lijkt behoorlijk goed te werken, maar de extra diensten die de kans op oplichting minimaliseren, laten de meeste gebruikers links liggen. Het is technisch ingewikkeld, mensen vinden het te duur en het is op vrijwillige basis. Daardoor kunnen handige oplichters nog steeds hun slag slaan.

Wij vinden dat er meer gedaan kan worden om kopers en verkopers te beschermen tegen dit soort fraude. Wij willen dat Marktplaats:

• Identificatie verplicht stelt voor kopers en verkopers.
• Controle gaat invoeren op advertenties die geplaatst worden tussen 12 uur ’s nachts en 8 uur ’s ochtends.
• Diensten zoals ‘Betalen via iDeal’ gratis maakt.