Belastingvrij schenken voor de woning

Besparing

Door gebruik te maken van de (hernieuwde) mogelijkheid om een ton te schenken, kan de ontvanger veel geld besparen. Hoeveel belasting hij maximaal bespaart met deze vrijstelling hangt af van de relatie tussen de schenker en de ontvanger:

• Wie van zijn ouders €102.010 krijgt, betaalt gewoonlijk €10.201 schenkbelasting.
• Krijgt een (achter)kleinkind €102.010 van een (over)grootouder, dan betaalt hij €18.361 schenkbelasting.
• Bij zo'n schenking van nóg iemand anders moet zelfs €30.603 belasting worden betaald.

Dat is vanaf 2017 in al deze gevallen €0. Er zijn wel voorwaarden aan verbonden aan de vrijgestelde schenking van (ruim) een ton. Omdat het bedrag jaarlijks wordt geïndexeerd, is het niet meer zo 'rond' als in 2017.  

Besteden aan eigen huis

De ontvanger moet het geld gebruiken voor zijn koophuis:

• Aankoop, verbetering of verbouwing van het huis.
• Aflossing van de eigenwoningschuld.
• Afkoop van erfpacht.

De schenking mag je ook gebruiken voor:

• Het aflossen van de lening die je hebt overgehouden aan de verkoop van je vorige huis, omdat de woning minder heeft opgebracht dan de eigenwoningschuld plus de verkoopkosten. Dit heet de restschuld. De schenking mag zelfs gebruikt worden voor restschulden van vóór 29 oktober 2012 of ná 1 januari 2018, dus waarvan de rente niet aftrekbaar is. 
  Zo'n restschuld aflossen is dus een nog betere bestemming dan aflossen van de hypotheek op je huidige huis. 
• Onder verbouwing van de woning behoort bijvoorbeeld ook het plaatsen van zonnepanelen of een zonnescherm of het leggen van een nieuwe parket- of plavuizenvloer.
• Een koopwoning die in het buitenland staat en als hoofdverblijf fungeert. Let op: dit geldt niet altijd, het hangt er vanaf in welk land dat huis staat, dus check dit bij een belastingadviseur. 
• Het kwijtschelden van een lening voor de eigen woning tussen ouders en kinderen. 

De vrijstelling geldt niet voor:

• Bestedingen voor een vakantiehuis.
• De aflossing van het deel van de hypotheek dat gebruikt is voor consumptieve uitgaven (bijvoorbeeld een auto) of het deel van de hypotheek waarop de rente niet aftrekbaar is door de bijleenregeling.

Leeftijd telt

De ontvanger moet tussen de 18 en 40 jaar oud zijn op het moment dat de schenking plaatsvindt. Als de ontvanger zijn veertigste verjaardag al gevierd heeft, kan de schenking toch nog onder de eenmalige verhoogde vrijstelling vallen als zijn partner op dat moment nog niet aan de leeftijdsgrens voldoet. Een jonge partner kan dan dus lonen.

Leeftijdsdiscriminatie?

Wij ontvingen vragen of met de leeftijdsgrens sprake is van leeftijdsdiscriminatie. In de Eerste Kamer is dit kort aan de orde geweest. De staatssecretaris vindt de leeftijdsgrens gerechtvaardigd. Hij geeft daarbij aan dat uit onderzoek van De Nederlansche Bank is gebleken dat huishoudens in de leeftijdsgroep tot 40 jaar het vaakst een woning hebben die ‘onder water’ staat. Juist deze jonge huishoudens beschikken over kleinere financiële buffers om extra af te kunnen lossen op hun schuld. 

Soms minder dan €102.010

Als je al eerder een schenking aan je kind hebt gedaan, is de maximale vrijgestelde schenking lager dan €102.010. Hoeveel minder hangt af van de datum waarop je de eerdere schenking hebt gedaan. Er is uitgebreide, maar ingewikkelde (overgangs)regelgeving hierover.

Hoeveel kun je belastingvrij schenken voor een eigen woning?

Ontdek in een paar stappen hoeveel je mag schenken voor een huis zonder schenkbelasting te betalen.

Ga aan de slag

Regelgeving

• Wie in 2015 of 2016 een vrijgestelde schenking deed voor de eigen woning (of een andere eenmalig vrijgestelde schenking voor kinderen tot 40 jaar), mocht die in 2017 of 2018 nog aanvullen met maximaal €46.824 respectievelijk €47.198, naast de algemene vrijstelling van €5363. Let op: dit maximum gold ook als je pas €10.000 had geschonken. De vrijgestelde gift tot €46.824 mocht over 2017 en 2018 worden verspreid.
   
• Wie van 2010 tot en met 2014 al een eenmalig vrijgestelde schenking aan zijn kind gaf (bijvoorbeeld voor zijn woning) kan niet meer vrijgesteld schenken voor de eigen woning van dat kind. Ook niet als hij toen veel minder dan een ton schonk.
   
• Wie al voor 2010 een eenmalig vrijgestelde schenking deed, kan aan het kind vanaf 2017 nog maximaal €28.206 (bedrag 2019) belastingvrij bijschenken voor de eigen woning, naast de algemene vrijstelling van €5428. Ten minste als het kind nog steeds geen 40 jaar oud is, en niet eerder geprofiteerd heeft van een schenkvrijstelling voor de eigen woning.
  Nu volgt iets geks: als je in 2015 of 2016 ook al bijschonk met de schenkvrijstelling voor de eigen woning (dat mocht toen tot ongeveer €28.000), dan kon je met gebruikmaking van deze vrijstelling nog €46.824 respectievelijk €47.198 bijschenken in 2017 of 2018, naast de algemene vrijstelling van €5363 (2018). 
   
• Wie tussen 1 oktober 2013 en 1 januari 2015 iemand (geen kind) een belastingvrije schenking voor de eigen woning gaf, kan aan diegene vanaf 2017 niet nogmaals belastingvrij schenken voor de eigen woning.
  De begiftigde kan ook niet van de partner van de schenker nog iets krijgen. Hij kan wel van ieder ander nog een ton belastingvrij ontvangen voor zijn woning.

Uitsmeren over 3 jaren

Je mag het doen van de schenking van €102.010 over 3 achtereenvolgende jaren uitsmeren. De ontvanger moet dan in ieder jaar in de aangifte schenkbelasting opnieuw een beroep doen op de verhoogde schenkvrijstelling. En de ontvanger moet op elk moment dat hij een deel van de schenking ontvangt tussen 18 en 40 jaar oud zijn.  

Boeterente vermijden

Uitsmeren kan handig zijn, want de bank rekent vaak een boeterente als je in 1 keer een groot bedrag aflost. Door de schenking te spreiden kan de boeterente in zijn geheel vermeden worden, of in ieder geval beperkt. Hierdoor hoeft het cadeautje van de fiscus niet (gedeeltelijk) in de vorm van een boete in de zak van de bank te vloeien.

Boetevrij aflossen

Het verschilt van geval tot geval of de vrijgestelde schenking nog wel voordeel oplevert als er boeterente betaald moet worden. Op dit moment (januari 2019) rekenen Allianz, Florius, Merius, Jungo, MUNT Hypotheken, NIBC DIrect, Reaal, Robuust Hypotheken en Vista Hypotheken geen boeterente als je aflost met eigen geld, waaronder ook de schenking valt. Bij Lloyds Bank is extra boetevrij aflossen in geval van schenking mogelijk tot €100.000. 

Aflossen kan trouwens altijd boetevrij op het moment dat de rentevaste periode afloopt.

Tip: Boeterente is aftrekbaar van het belastbaar inkomen voor de inkomstenbelasting. Vergeet hem volgend jaar niet in te vullen in de aangifte bij ‘betaalde rente in 2019’. Je krijgt bij de belastingaangifte dus vaak 38,10% of 49% van de betaalde boeterente terug.

Let op: Je kunt eventuele boeterente niet betalen met een deel van de (vrijgestelde) schenking voor de eigen woning. Boeterente is namelijk geen eigenwoningschuld. Een boeterente is soms ook te voorkomen door vrijstellingen te combineren.

Slim combineren

Het combineren van de verschillende vrijstellingen is mogelijk. Iemand tussen de 18 en 40 jaar kan in 2019 van zijn ouders €102.010 belastingvrij ontvangen en daarvan €26.040 vrij besteden. Dat kan door in hetzelfde jaar te profiteren van de ‘eenmalig verhoogde vrijstelling' en van de 'verruimde vrijstelling schenkbelasting'. Je geeft daarvoor in de aangifte aan dat je gebruik wilt maken van de eenmalige vrijstelling voor de eigen woning.

Deze combinatie is bijvoorbeeld interessant als je kind ook nog een schuld heeft zonder aftrekbare rente. Of als hij de komende jaren extra bestedingsruimte wenst. Of misschien wil je kind de komende maand wel een auto kopen van het geld.

Bij een schenking aan iemand anders, kan deze maximaal een bedrag van €2173 aan iets anders dan het huis besteden, veel minder dus.

Besteden

De ontvanger van de schenking van een ton hoeft deze niet meteen te besteden. Hij heeft nog 2 kalenderjaren na de eerste schenking om het geld uit te geven. Wie in juni 2019 een schenking van €102.010 ontvangt, heeft dus nog tot en met 31 december 2021 om deze aan de eigen woning te besteden. Hij mag in die jaren ouder zijn dan 40 jaar. 

Wordt het doen van de schenking over 3 verschillende jaren gespreid, dan moeten het tweede en derde deel ook zijn uitgegeven uiterlijk aan het einde van het tweede kalenderjaar na de eerste schenking. Wie bijvoorbeeld in juni 2018, juni 2019 en juni 2020 steeds een schenking van €33.600 krijgt moet deze ton dus uiterlijk op 31 december 2020 hebben besteed aan de eigen woning. Hij (of zijn partner) moet in juni 2020 nog niet ouder zijn dan 40 jaar.

Schenken op de valreep

Misschien heb je weleens gehoord van de 180-dagenregeling. Deze bepaalt dat als de schenker overlijdt binnen 180-dagen na de schenking, deze schenking bij de erfenis wordt opgeteld. Er moet dan zowel schenk- als erfbelasting worden betaald, waarbij de betaalde schenkbelasting wel wordt verrekend. Deze 180-dagenregeling is niet van toepassing bij de schenking voor de eigen woning.

Als er in de aangifte schenkbelasting een beroep is gedaan op de vrijstelling voor de eigen woning, maakt deze schenking dus geen onderdeel uit van de erfenis als de schenker kort erna komt te overlijden. Belangrijk is wel dat de schenking moet zijn overgemaakt voor het overlijden. Pas als het geld daadwerkelijk betaald is, komt de schenking tot stand. 

Uitlenen lucratiever?

Een schenking is niet altijd de gunstigste manier om iemand te hulp te schieten. Het kan lucratiever zijn (voor ouder én kind) als de vrijgevige besluit het geld niet te schenken, maar uit te lenen. Ten minste als je het slim aanpakt met de lening. Bij een familielening kun je een hoge renteaftrek krijgen en blijft het verschil tussen de spaarrente die de ouders nu ontvangen en de hogere rente die het kind betaalt binnen de familie. Bovendien geldt er voor de familielening geen leeftijdsgrens. Check welke optie het best bij je past. 

Let op: Zeker als je zelf (dus zonder notaris) aan de slag gaat met een lening, moet je erop letten dat je de lening zowel fiscaal als praktisch goed regelt. Foutjes zijn kostbaar. 

Werk eerst andere leningen weg

Kijk niet alleen naar fiscaal voordeel. Wie een lening heeft waarvan de rente niet aftrekbaar is, is vaak beter af met een (belaste) schenking om die lening af te lossen, dan met een vrijgestelde schenking die hij moet besteden aan zijn eigen woning.

Overige leningen aflossen

Heeft je kind bijvoorbeeld een lening afgesloten voor de koop van een auto, dan is hij er vaak meer mee geholpen als hij geld krijgt waarmee hij die lening eerst af kan lossen. De rente op zo'n lening is namelijk hoger dan die voor de hypotheek en dat tikt extra aan omdat de lening niet aftrekbaar is. De besparing van de schenkbelasting weegt daarom vaak niet op tegen het voordeel om van die lening verlost te zijn.

Je kunt (bij schenkingen van ouders aan hun kinderen tot 40 jaar) uiteraard ook gebruikmaken van de optie slim combineren (zie hierboven). Daardoor is een deel bestedingsvrij en een deel moet aan de eigen woning worden besteed.

Lening met hoge rente aflossen

Het hangt van de omstandigheden af op welke lening je het best kunt aflossen. Aflossing van de consumptieve lening verdient vooral voorrang als de rente op die lening hoog is en niet verwacht wordt dat de lening binnen 1 of enkele jaren kan worden afgelost. Dit geldt bijvoorbeeld vaak voor hypotheken die niet aftrekbaar zijn op grond van de bijleenregeling. 

Aan de slag

Je hebt veel gelezen over de vrijgestelde schenking voor de eigen woning en bent overstag. Nu moet je het gaan regelen. Een aangifte schenkbelasting is verplicht en een schenkingsakte is optioneel. Ga aan de slag. 

Lees ook:

• Geld schenken aan je kind: de mogelijkheden