Schenkbelasting

Schenken bij leven

Schenken bij leven (met de warme hand) is vaak leuk én financieel voordelig. Voor de ontvanger én voor de schenker. De voordelen zijn:

Mooier huis

Je kunt je kind helpen aan een nét iets mooier huis dan hij/zij kan kopen zonder je hulp.

Minder erfbelasting

Een bijkomstig voordeel is dat als je komt te overlijden, er minder in je (belaste) nalatenschap zit. Daardoor hoeven je erfgenamen later vaak minder erfbelasting te betalen. Dat scheelt hen dan al gauw duizenden euro’s. 

Minder inkomstenbelasting

Door te schenken betalen veel schenkers zelf jaarlijks minder belasting over hun vermogen. Dat laatste voordeel start in het jaar na de schenking. Dat is als ze aan het begin van elk jaar een voorlopige aanslag ontvangen. Of in het jaar daarna (in andere gevallen).

Lagere hypotheekrente

Een schenking voor de eigen woning leidt vaak ook nog tot een lagere hypotheekrente. Degene die de schenking ontvangt, hoeft daarna namelijk minder te lenen voor zijn woning. Daarom is de bank vaak bereid (op verzoek) een lagere risico-opslag toe te passen. Dat komt omdat de bank minder risico loopt, naarmate je meer eigen geld meebrengt.

Veel Nederlanders maken elk jaar optimaal gebruik van de jaarlijkse schenkvrijstelling. Zo besparen ze flink op belasting voor erfgenamen. 

Vrijstellingen schenkbelasting in 2023

Vrijstellingen die elk jaar terugkeren

• Je mag in 2023 maximaal €6035 krijgen van je ouders, zonder belasting te hoeven betalen. Alle schenkingen die je van januari tot en met december ontvangt, worden bij elkaar opgeteld.
• Krijg je geld van iemand anders dan je ouders? Dan is de eerste €2418 belastingvrij. Dat geldt per schenker. Je mag dus van meerdere schenkers €2418 belastingvrij ontvangen.
• Krijg je meer dan de bovenstaande bedragen? Dan betaal je over dat deel belasting als er geen andere vrijstelling geldt.

'Eenmalige' vrijstelling 

Schenking van je ouders

Ben je tussen 18 en 40 jaar oud? Dan mag je één keer in je leven beroep doen op een grote vrijstelling bij een gift van je ouders. Je kunt kiezen tussen:

• Eenmalig schenkbelastingvrij maximaal €28.947 krijgen van je ouders. Je mag zelf weten waaraan je het geld uitgeeft. Heb je zelf niet die leeftijd, maar je fiscale partner wel, dan kun je ook gebruikmaken van deze vrijstelling. 
• Een eenmalige vrijstelling voor een schenking van maximaal €60.298 als je die besteedt aan een dure studie. Het gaat alleen om studies die meer dan €20.000 per jaar kosten.
• Een eenmalige vrijstelling voor een schenking van maximaal €28.947 voor de eigen woning. Deze schenking is sinds 1 januari 2023 flink verlaagd.

Lees meer over de eenmalige vrijstelling voor de eigen woning.

Let op: kies je bij een schenking van je ouders voor de vrijstelling van €28.947? Dan kun je later geen belastingvrije schenking meer krijgen van je ouders voor een eigen woning of studie. Hetzelfde geldt als je €10.000 belastingvrij ontvangt met deze vrij te besteden vrijstelling. Dan verspeel je het recht op de rest van de vrijstelling definitief. 

Schenking van een ander

Je mag ook een hoge belastingvrije schenking ontvangen van iemand anders dan je ouders. Dat is ook als je tussen 18 en 40 jaar oud bent. In dit geval geldt de hoge vrijstelling alleen als je de schenking besteedt aan je woning. Bijvoorbeeld voor het aflossen van je hypotheek. Ook dan geldt het maximum van €28.947.

Let op! Deze vervalt mogelijk per 1 januari 2024.

Eenmalig?

De Belastingdienst noemt deze vrijstellingen ‘eenmalig’, maar zo eenmalig hoeven ze niet te zijn. 

• Profiteerde je voor 2017 al eens van een eenmalige vrijstelling? Dan heb je mogelijk nog wel recht op een deel van de vrijstelling. Check of dit in jouw situatie zo is.
• Je kunt de besteding van een belastingvrije gift voor je eigen woning uitsmeren over een periode van 3 (aaneengesloten) jaren. 
• Schonk je in 2021 of in 2022 niet het volledige bedrag voor de eigen woning? Dan mag je deze alleen in 2023 nog aanvullen tot ruim €100.000.
• De gift is eenmalig tussen de schenker en verkrijger. Maar je mag de schenking voor de eigen woning wel van verschillende personen krijgen. Tenminste, als de verschillende personen niet een stel zijn en ook niet je beide (gescheiden) ouders. Extreme geluksvogels kunnen bij aankoop van een huis dus bijvoorbeeld €25.000 van ouders krijgen. Plus €25.000 van grootouders en €10.000 van een oom. Zonder een cent schenkbelasting te hoeven betalen. 

Vrijstellingen combineren

In het jaar dat je de vrijstelling gebruikt, mag je voor schenkingen van dezelfde persoon de jaarlijkse vrijstelling niet gebruiken. Als je ouders bijvoorbeeld €28.947 belastingvrij schenken, kunnen ze je dit jaar niet óók nog €6035 belastingvrij schenken.

Bij een schenking voor je eigen woning verspreid over opeenvolgende jaren geldt een andere regel. Je mag in het tweede en derde jaar €6035 belastingvrij ontvangen. En dat bovenop de vrijgestelde schenking die je besteedt aan je woning. 

Bijzondere vrijstellingen

Naast deze veelgebruikte mogelijkheden om belastingvrij te schenken, zijn er uitzonderingssituaties. Geldt één van deze punten voor jou, dan mag je soms toch belastingvrij een schenking ontvangen:

• Je bent niet in staat dringende schulden af te betalen en iemand springt bij.
• Je krijgt een schenking van iemand die in het buitenland woont.
• Je krijgt een betaling op grond van een dringende morele verplichting (natuurlijke verbintenis).

Let wel goed op de voorwaarden.

Bijdragen voor studie

Ouders gaan er vaak van uit dat ze schenkbelasting moeten betalen over hun bijdragen. Maar uitgaven voor de studie tellen meestal niet mee als schenking. In de volgende gevallen is meestal geen sprake van een (belaste) schenking: 

• Je kind is voor zijn 21ste begonnen met een studie. Je bent dan als ouder wettelijk verplicht bij te dragen aan de kosten van levensonderhoud en studie. Daarom wordt zo’n bijdrage in principe niet belast als schenking. 
• Je kind gaat na zijn 21ste studeren. Als ouder voel je een sterke verplichting je kind te steunen. Als je geld betaalt op basis van die verplichting heet dat een ‘natuurlijke verbintenis’. Het is een betaling die niet via de rechtbank is af te dwingen. Maar die is niet meer terug te vorderen als je hem eenmaal vrijwillig deed. Let op: er is geen natuurlijke verbintenis als een kind zelf genoeg vermogen of inkomen heeft om de studie te betalen. 

In deze gevallen mag je je kind in 2023 belastingvrij €6035 schenken. Daarbovenop mag je ook een ouderlijke bijdrage geven voor zijn studie. Zonder dat er schenkbelasting verschuldigd is. Het maakt niet uit of de ouder de studie en andere kosten rechtstreeks betaalt. Of dat hij het geld overmaakt aan het kind.

De hoogte van de bijdrage, zonder dat er sprake is van een schenking, staat (helaas) niet vast. Bij de behandeling van het Belastingplan 2016 heeft de toenmalig staatssecretaris van Financiën iets opgemerkt dat een handvat kan bieden.

Een bijdrage voor studiekosten en levensonderhoud is geen schenking als die bedoeld is om een schuld bij Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) te voorkomen. Een belastingvrije betaling tot aan de maximale maandelijkse lening bij DUO is daarom mogelijk verdedigbaar. 

Tarieven schenkbelasting 2023

Als je een schenking krijgt van je ouders die hoger is dan de vrijstelling, betaal je over het meerdere:

Als je een schenking krijgt van je partner die hoger is dan de vrijstelling, betaal je over het meerdere:

Als je een schenking krijgt van je grootouders die hoger is dan de vrijstelling, betaal je over het meerdere:

Als je een schenking krijgt van een ander die hoger is dan de vrijstelling, betaal je over het meerdere:

Voorbeelden van jaarlijkse vrijstelling

Als je meer krijgt dan het bedrag van de vrijstelling, geldt de vrijstelling nog wel. Je moet alleen over de (waarde van de) gift bóven de vrijstelling belasting betalen.

Een reden voor zo'n grote gift kan zijn opname in een zorginstelling. Een schenking verlaagt dan de toekomstige bijdrage. Met de rekenhulp van de Belastingdienst bereken je gemakkelijk hoeveel schenkbelasting je moet betalen.

Aangifte schenkbelasting

Als je een schenking ontvangt, ben je verplicht om deze te melden bij de Belastingdienst. Dit doe je door een aangifte schenkbelasting in te sturen. Het maakt daarbij niet uit of de schenking onder een vrijstelling valt en je geen schenkbelasting betaalt. Er is 1 uitzondering. Als de schenking binnen de jaarlijkse vrijstelling valt, dan hoef je geen aangifte te doen.

Een aangifte schenkbelasting doe je digitaal via Mijn Belastingdienst. Kies vervolgens voor ‘schenkbelasting’. Met dit stappenplan van de Belastingdienst doe je in 4 stappen de aangifte. Kan of wil je de aangifte niet online doen? Maak dan gebruik van de papieren aangifte.

Je kunt de aangifte op ieder moment insturen, maar uiterlijk voor 1 maart 2024. Wachten kan handig zijn als je de schenking verspreid over het kalenderjaar ontvangt. Je hoeft dan maar 1 keer aangifte te doen. Ontvang je naast geld ook bijvoorbeeld een auto of wordt (een deel van) een lening kwijtgescholden, dan moet je 2 keer aangifte doen.

Schenking in de aangifte inkomstenbelasting

Niet aftrekbaar en niet belast

Een schenker kan de schenking niet aftrekken bij de aangifte inkomstenbelasting. De ontvanger hoeft ook geen inkomstenbelasting te betalen in het jaar van ontvangst van de schenking.

Tenzij de schenking van de werkgever komt. Dan ben je soms wel inkomstenbelasting verschuldigd. Meestal ben je bij een grote gift van de werkgever, zoals een jubileumuitkering, geen schenkbelasting verschuldigd. De werkgever moet dan kunnen vertellen of je de gift moet aangeven in je aangifte inkomstenbelasting of in een aangifte schenkbelasting. Of in geen van beide. 

Belasting over je vermogen

De schenking verhoogt het vermogen van degene die hem krijgt. Zolang hij het geld niet uitgeeft aan zijn huis of iets anders. De heffing over het vermogen na de schenking kan dus wel hoger worden na ontvangst van de schenking.

Daartegenover staat dat de schenker na de schenking minder bezit. Hij betaalt over de jaren na de schenking dus vaak minder belasting over zijn vermogen.

Per saldo besparen families vaak belasting op het vermogen door schenkingen te doen. Dat komt omdat de schenkers vaak vermogender zijn dan de ontvangers. Hun belastingtarief is dus hoger. Bovendien hoeft de ontvanger geen vermogensbelasting te betalen over wat hij krijgt. Dat is als hij het (direct) investeert in (de lening voor) zijn huis.