Een gezond gewicht voor senioren

Gezond gewicht bij ouderen

Het advies om af te vallen geldt voor ouderen bij een BMI boven de 30. Ondergewicht speelt al bij een BMI van minder dan 20. Jouw BMI kun je hier berekenen. Let wel op, want de BMI kan een vertekend beeld geven bij mensen boven de 70. Dit komt door het verlies van bot- en spierweefsel en een andere vetverdeling over het lichaam. Daarom is het slim om ook je tailleomtrek te meten.

Is je BMI en/of tailleomtrek te hoog of te laag? Overleg dan eerst met de huisarts. Flink afvallen kan op latere leeftijd namelijk risico’s met zich meebrengen. Maar ook aankomen is niet altijd makkelijk.

Ondergewicht aanpakken

Waar ‘jongere’ senioren vooral het risico lopen te zwaar te worden, dreigt bij ‘oudere’ senioren (boven de 70) het gevaar van ondergewicht en ondervoeding. Al bij een BMI van minder dan 20 is er sprake van ondergewicht.

Ondergewicht ontstaat als de hoeveelheid energie die je binnenkrijgt via eten en drinken langere tijd minder is dan het lichaam verbruikt. Ondergewicht komt relatief vaak voor bij ouderen in zorginstellingen, ziekenhuizen en bij zieken.

Ga naar de huisarts als je in korte tijd veel afvalt zonder aanwijsbare reden.

Ondervoeding als oorzaak

Ondervoeding kan de oorzaak zijn van ondergewicht. Ook als je een normaal gewicht en zelfs overgewicht hebt kun je te weinig voedingsstoffen binnenkrijgen.

Je loopt al risico op ondervoeding als je 3 dagen niet of nauwelijks gegeten hebt. Of meer dan een week minder dan normaal eet. Bij acuut verlies van voedingsstoffen kan de ondervoeding snel toenemen. Bijvoorbeeld door braken of diarree. Vooral als iemand juist een hogere energiebehoefte heeft door ziekte of koorts.

Ondervoeding is een tekort aan energie, eiwit en andere voedingsstoffen. Daar zijn verschillende oorzaken voor:

• Problemen met de vertering. Voedingstoffen en vitamines zoals eiwitten, glucose, calcium en ijzer worden dan minder goed opgenomen.
• Kauw- en slikproblemen.
• Verminderde eetlust. Bijvoorbeeld door verminderde smaak- en reukzin, een ziekte of bij gebrek aan beweging.
• Ook eenzaamheid en depressiviteit kunnen voor een verminderde eetlust zorgen.

Waarom aankomen?

Een te laag gewicht kan een risico voor de gezondheid zijn:

• Er kan een tekort zijn aan voedingsstoffen.
• Ee conditie kan achteruit gaan.
• Eemand wordt sneller lusteloos en moe.

Het lichaam gebruikt reservevoorraden uit vet- en spierweefsel. Hierdoor wordt het vet- en spierweefsel afgebroken. Vooral de afbraak van spierweefsel is nadelig. Als het ondergewicht lang aanhoudt neemt bovendien de kans op botbreuken toe.

Ondervoeding leidt ook tot een langzamer herstel na een operatie of een ziekte, meer of ernstigere complicaties en minder spiermassa. Daardoor gaan de conditie en de hart- en longcapaciteit achteruit.

Het tekort aan energie en voedingsstoffen vermindert de werking van het afweersysteem. En het zorgt voor een minder goede wondgenezing.

Het Voedingscentrum geeft tips om aan te komen.  

Overgewicht aanpakken

Langdurig overgewicht is een risico voor je gezondheid. Mensen met overgewicht zijn sneller moe bij lichamelijke inspanning en hebben vaker last van hun gewrichten. Ook klachten als spataderen, suikerziekte, trombose en aderverkalking komen vaker voor bij mensen met overgewicht. Bovendien lopen mensen met overgewicht meer risico op hart- en vaatziekten, doordat zij vaak een verhoogd cholesterolgehalte en een hoge bloeddruk hebben. Hoe langer de periode van overgewicht, hoe groter de gezondheidsrisico’s.

Voorzichtig bij afvallen

Afvallen brengt voor senioren ook risico’s met zich mee:

• Bij afvallen verlies je niet alleen vet, maar vaak ook spiermassa. Hierdoor gaat de spierkracht achteruit. Dat vergroot de kans op vallen. Bewegen tijdens het afvallen, met name krachttraining, helpt om het spier- en dus krachtverlies tegen te gaan. Je kunt prima sporten als je ouder bent.
• Botten worden minder sterk tijdens het afvallen. Dit vergroot de kans op botbreuken. Door te blijven bewegen kan dit effect afnemen. Kies voor activiteiten waarbij je je eigen gewicht draagt, zoals wandelen of krachttraining. Zwemmen en fietsen zijn minder geschikt om de botten sterk te houden.  
• Als je veel minder gaat eten om gewicht te verliezen heb je kans op tekorten aan bepaalde vitaminen en mineralen.

Overleg daarom altijd eerst met je huisarts voordat je gaat afvallen.

Lees ook:

• De gezondheidsvoordelen van mindful eten
• Hoe herken je een goede gewichtsconsulent