Ontbijtkoek langs de Nutri-Score-meetlat

Werkelijk gezond?

Op het gebied van ontbijtkoek valt er heel wat te kiezen. Het schap is enorm en biedt ook allerlei 'gezondere' varianten. Zoals ontbijtkoeken zonder toegevoegde suiker, vetarm of volkoren varianten. Maar hoe gezond zijn deze koeken nou echt? Om dat inzichtelijk te maken, kenden wij het voedselkeuzelogo Nutri-Score toe aan 50 soorten ontbijtkoek:

Zoek de verschillen 

Op het oog vergelijkbare producten kunnen heel verschillend scoren. En soms doen producten zich gezonder voor dan ze zijn. Nutri-Score helpt je een gezonde keuze te maken.

Volkoren versus naturel 

Je zou denken dat volkoren ontbijtkoek gezonder is dan naturel ontbijtkoek. Maar in de praktijk blijkt dat volkoren ontbijtkoeken helemaal niet zoveel meer vezels bevatten. Dat komt doordat producenten de roggebloem (het belangrijkste ingrediënt in ontbijtkoek) maar gedeeltelijk vervangen door het vezelrijke volkorenroggemeel.

Zo bevat G'woon Volkoren ontbijtkoek per 100 gram maar 0,3 gram méér vezels dan de naturelvariant. Beide soorten ontbijtkoek bevatten ongeveer evenveel vezels en suiker. Ze krijgen dan ook allebei Nutri-Score C. 

No-nonsense koeken  

Deze koeken zien er allebei lekker no-nonsense uit. Maar de ontbijtkoek van het merk Van Zoelen bevat net wat minder suiker en net wat meer vezels dan AH Bakkersontbijtkoek. Van Zoelen ontbijtkoek is dus net wat gezonder. Daarom krijgt deze Nutri-Score C terwijl AH Bakkersontbijtkoek een D scoort.

Minder suiker 

Wil je ontbijtkoek met minder suiker, dan lijkt Jumbo Ontbijtkoek minder suiker een logische keuze. Maar Peijnenburg Lower Cal scoort op dit vlak beter. In de koek van Jumbo zit namelijk best nog wat suiker: 24,2 gram per 100 gram. Deze koek krijgt daarom Nutri-Score C. 

Peijnenburg Lower Cal bevat een stuk minder suiker: 3,2 suiker per 100 gram. Hierdoor bevat de koek ook minder kilocalorieën dan Jumbo Ontbijtkoek minder suiker (201 per 100 gram versus 294 per 100 gram). Ten slotte zitten er ook meer vezels in. Hierdoor scoort Peijenburg Lower Cal een A. 

Gezonde keuze

De koeken waarin de suiker (gedeeltelijk) vervangen is door zoetsmakende vezels scoren een A. Dit geldt bijvoorbeeld voor Jumbo Ontbijtkoek zero % suiker toegevoegd. In de tabel (pdf) zie je welke ontbijtkoeken nog meer een A scoren. 

Door zoetsmakende vezels te gebruiken vangen fabrikanten twee vliegen in een klap. Ten eerste kan de suikerpot dicht blijven. Ten tweede worden de ontbijtkoeken er vezelrijker van. In de ontbijtkoek met de meeste vezels, Snelle Jelle zero, zit bijna 24 gram vezels per 100 gram. Een plakje van 20 gram bevat daarmee net zoveel vezels als 2 volkorenboterhammen. 

Toegevoegde vezels

De zoetsmakende vezels (oligofructose, cichoreiwortelvezel) zijn afkomstig van de cichorei. Dat is een plant die verwant is aan witlof en andijvie. Maar zijn zulke toegevoegde vezels net zo gezond als van nature aanwezige vezels in volkorenroggemeel?

Over toegevoegde vezels is volgens de Maag Lever Darm Stichting (MLDS) nog weinig bekend. Ze kunnen wel helpen om de dagelijks aanbevolen vezelinname van 30 tot 40 gram te halen, maar ze hebben niet dezelfde gezondheidsvoordelen als producten die van nature vezelrijk zijn, zoals groenten, fruit, noten, aardappels, volkoren graanproducten en peulvruchten. Daar zitten ook andere gezonde stoffen in, zoals vitaminen en mineralen.  

Vet verwarrend 

Sommige producenten wijzen je er graag op dat ze 'vetarme' ontbijtkoek verkopen. Dit staat bijvoorbeeld op de verpakking van Jumbo Ontbijtkoek zero % suiker toegevoegd. Maar naturel ontbijtkoeken bevatten in de regel nauwelijks vet. Negeer deze marketingkreten dus gerust. 

Minder gezonde keuze 

Naturel varianten 

Ondanks de mooie teksten op de verpakkingen is ontbijtkoek in de meeste gevallen toch niet zo’n gezond tussendoortje. De meerderheid (29 koeken) scoort een C. Het gaat hierbij voornamelijk om naturelvarianten. Deze bevatten per 100 gram zo’n 30 à 40 gram suiker. Echte suikerbommetjes dus. 

Smaakjes 

Ontbijtkoeken met een smaakje scoren slechter dan naturelkoeken, omdat ze meer ongezonde ingrediënten bevatten. Zo bevat de Koek & Bakker Luxe Ontbijtkoek Chocolade & hazelnoten door de chocolade meer verzadigd vet. Deze scoort daarom een D.

Bij gemberkoeken is de gember vaak gesuikerd. Nog meer suiker dus. Zulke koeken krijgen dan ook Nutriscore D. Zoetste uit de test is de Peijnenburg Rozijnenontbijtkoek. Deze bestaat voor bijna de helft (47,7 gram per 100 gram) uit suiker. Ook deze krijgt een D.

Minder suiker 

Naast varianten zonder toegevoegde suiker (die allemaal een A scoren) zijn er ook ontbijtkoeken met 'minder suiker'. Maar in de regel zit hier alsnog veel suiker in.

De Rivercote Vlugge Japie minder suiker van Lidl bestaat bijvoorbeeld alsnog voor bijna een derde uit suiker (27,2 per 100 gram). Deze koek krijgt daarom net als de meeste naturelvarianten Nutri-Score C. 

Niet voor je huisdier 

In sommige ontbijtkoeken worden zoetstoffen gebruikt. Voor mensen zijn zoetstoffen ongevaarlijk, al kunnen de zoetstoffen xylitol en maltitol in grote hoeveelheden laxerend werken.

Voor huisdieren is xylitol echter levensgevaarlijk. Een kleine hoeveelheid kan al leiden tot ernstige klachten. Je huisdier kan er zelfs dood aan gaan. Xylitol wordt vaak gebruikt in ontbijtkoek zonder toegevoegde suikers zoals Snelle Jelle zero en Peijnenburg Zero % suiker toegevoegd. 

Zo hebben we getest

We pasten de berekening van Nutri-Score toe op 50 ontbijtkoeken uit diverse supermarkten. Van de grotere merken bekeken we ook varianten in verschillende smaken, zoals gember, parelkandij of appel. Hoe groter het aanbod van een merk, hoe breder vertegenwoordigd in onze selectie.

Lees ook:

• Nederland kies Nutri-score!