Onveilige producten bij buitenlandse webshops

Wat is het probleem?

Nederlanders shoppen graag over de grens, ook online. Deze producten voldoen vaak niet aan de Europese regels. We bestellen veel bij winkels in Europa, maar we kopen dus ook veel over de grens.

• 30% wordt gekocht bij webwinkels buiten Europa.
• 10% China.
• 10% Verenigde staten.
• 9% in Groot-Britannië (GFF 2021).

Het gaat over webwinkels zoals AliExpress, Wish.com, Amazon.com/Amazon marketplace, Light in the Box en eBay. Dit zijn marktplaatsen die opereren als tussenpersoon tussen jou en een buitenlandse handelaar. Deze markplaatsen bieden vaak alleen spullen aan van buitenlandse verkopers.

De producten zelf worden door die verkoper direct naar jou opgestuurd. Zo komen veel producten Nederland en andere Europese landen binnen die lang niet altijd voldoen aan de veiligheidseisen die in de EU gesteld worden.

Meerendeel niet in orde

In 2019 mocht 66% van de geleverde producten in Europa niet in de winkel liggen. Bij de bestellingen die we daarna deden is het niet veel beter. De redenen waarom de producten niet voldoen aan de Europese veiligheidseisen zijn verschillend. De impact ervan ook.

We troffen verschillende ronduit gevaarlijke afwijkingen van de veiligheidsregels aan bijvoorbeeld:

• Kinderspeelgoed waarvan eenvoudig stukjes afbreken waarin een klein kind kan stikken.
• Rookmelders die niet afgaan bij brand.
• Koolstofmonoxidemelders die geen waarschuwing geven als er teveel koolstofmonoxide in de lucht zit.
• Sieraden met te hoge concentraties van ingrediënten waarvoor een beperking geldt.
• Tandenbleekmiddelen met een veel te hoge concentratie waterstofperoxide.
• Autostoeltjes die zichzelf geen stoeltje zouden mogen noemen.
• Huishoudelijke apparaten die begonnen te roken.
• Elektronica die een elektrische schok kan geven.

In andere gevallen is het minder erg en gaat het bijvoorbeeld om ontbrekende informatie op de verpakking. Vervelend, maar niet altijd direct gevaarlijk. 

Meerdere onderzoeken

In 2019 deden we een groot onderzoek naar de kwaliteit van de producten in deze buitenlandse webwinkels. We onderzochten 250 producten. Twee derde bleek niet te voldoen aan de veiligheidseisen. Sindsdien hebben wij en onze collega's een vinger aan de pols gehouden.

In de zomer van 2021 onderzochten wij nog eens 50 uiteenlopende producten van speelgoed tot electronica. De helft viel bij een visuele inspectie al door de mand.

Brits onderzoek

De Britse consumentenorganisatie Which? trof in 2021 op eBay, Wish en AliExpress gevaarlijke dieetpillen aan. Bij een onderzoek naar speelgoed in hetzelfde jaar kwamen 12 van de 28 producten niet door de veiligheidstest.

Van de 36 tandbleekmiddelen die onze Engelse collega’s bij AliExpress, Amazon, eBay en Wish in 2021 hadden besteld, bevatten er 21 te veel waterstofperoxide. Which? waarschuwt ook voor het gebruik van 'Smart' producten die deze platforms verkopen. 

Deens onderzoek

In de zomer van 2021 onderzocht de Deense Consumentenorganisatie cosmetica. Bij bijna de helft ontbrak een ingrediëntendeclaratie. In 3 producten zaten verboden ingrediënten. In het najaar van 2021 onderzochten onze Deense collega's nog eens 19 producten. Van speelgoed tot rookmelders. 17 producten voldeden duidelijk niet aan belangrijke veiligheidseisen. 

Europees Agentschap voor Chemische stoffen

Consumentenorganisaties zijn niet de enige die zich zorgen maken over de kwaliteit van de producten. Een rapport van november 2021 van het Europees Agentschap voor Chemische stoffen (ECHA) spreekt boekdelen. Driekwart van de online producten voldoet niet aan de chemische regels van de EU.

Het Agentschap Telecom onderzocht in 2021 13 apparaten zoals opladers, draadloze videocamera’s en ledlampen. Geen enkel apparaat voldeed aan alle Europese eisen.

Welke producten zijn onderzocht door consumenten organisaties?

Producten uit verschillende categorieën zijn onderzocht.  

• Elektronica
• Rookmelders, CO-melders
• Kerstverlichting
• Ballonnen
• Zacht plastic speelgoed
• Speelgoed voor baby’s en kleine kinderen
• Tandenbleekmiddelen
• Make-up voor kinderen
• Cosmetica voor volwassenen
• Kinderkleding
• Verrekijkers
• Sieraden
• Helmen
• Huishoudelijke apparaten
• Autostoeltjes
• Dieetpillen
• Bestrijdingmiddelen
• Slaapproducten voor baby's en kleine kinderen

Is er verschil tussen buitenlandse online webwinkels?

Dat is moelijk in cijfers te vatten. Niet alle webwinkels zijn (even) actief in alle landen die onderzoek doen, of hebben alle producten in het assortiment. Niet alle producten zijn daarom bij elke webwinkel gekocht. We hebben van de ene winkel veel meer waarnemingen dan van de andere.

We kunnen wel constateren dat bij elke onderzochte winkel de trefkans op een product dat niet aan de veiligheidseisen voldoet groot is. Bij Amazon.com/marketplace en E-bay is het vaak iets beter gesteld met de veiligheid van de producten. Maar ook daar was er bij minstens de helft van de producten wat mis.

Veel problemen bij Wish

Bij Wish zien we vaak de meeste problemen. De Franse overheid heeft in november 2021 de Wish-app laten verwijderen uit stores en zoekmachines. Bij een campagne van DGCCRF (onderdeel van Franse ministerie van economische zaken) werden meer dan 140 op Wish verkochte producten onderzocht.

Een groot aantal producten voldeed niet aan de EU veiligheidseisen (niet conform) en een deel werd als gevaarlijk bestempeld. Het gevaar is groot in productfamilies zoals speelgoed (95% niet-conform, inclusief 45% gevaarlijk), elektrische apparaten (95% niet-conform, inclusief 90% gevaarlijk) en sieraden (62% gevaarlijk).

Waarschuwingsmeldingen en terugroepacties

Bovendien werd geconstateerd dat Wish de waarschuwingsmeldingen en terugroepacties niet naar tevredenheid uitvoerde. De producten bleven op de website te koop onder een andere naam van de verkoper en soms zelfs door dezelfde verkoper.

Daarbij houdt het bedrijf geen geschiedenis bij over de verkoop van niet-conforme en gevaarlijke producten. Tot slot ontving de consument van Wish een zeer onduidelijk bericht. Daarin worden de oorzaken van de terugroepingactie niet genoemd. Wish is tegen deze beslissing in beroep gegaan.

Met wie heb je te maken?

Als je bij een online webwinkel koopt, heb je niet altijd direct door dat je buiten de EU koopt. Een website kan helemaal in het Nederlands zijn en eindigen op .nl zonder dat het een Nederlands bedrijf is. Wanneer je met een veiligheidsprobleem te maken hebt, is dat van belang. Online marketplaces kunnen meerdere rollen (tegelijk) hebben. 

Intermediare dienst

Intermediare diensten worden ook wel platform of online marketplaats genoemd. Andere bedrijven (handelaren) krijgen de gelegenheid producten aan te bieden via de website van de online marketplaats. Je bestelt en betaalt bij de online marketplaats. Je contactpersoon is de handelaar die zijn producten aanbiedt op de website. Dit bedrijf kan buiten de EU gevestigd zijn.

Je bent zelf importeur

In dit geval ben je zelf de importeur van het product. De bestelde producten worden zonder tussenkomst van de online marketplace naar je toegestuurd. Vaak dus van buiten de EU en dan loop je een groot risico dat de producten niet voldoen aan EU veiligheidseisen.

Geen garanties

Er is niemand die je garandeerd dat het product voldoet aan de eisen hier. De NVWA kan bij een onveilig product de marktplaats vragen het product offline te halen als die in de EU gevestigd is. Maar kan niets doen tegen de handelaar. 

Retouren lopen via het bedrijf dat de producten aanbiedt. Dus niet via de website waar je bestelt. Je moet de producten rechtstreeks terugsturen naar het land van herkomst, met bijkomende kosten.

Fulfilment

De webwinkel slaat de producten op en zorgt voor de verpakking en het versturen en aftersales (retouren en refunds). De handelaar die het product op de website aanbiedt, blijft jou contractpartner. Als deze online marketplace in Nederland is gevestigd zijn ze distributeur. De toezichthouder (NVWA) kan de distributeur aanspreken op het product bv op niet voldoen aan de Warenwet.

Retailers

De webwinkel verkoopt eigen producten en is je contactpartner. Bij klachten kun je terecht bij de winkel. De NVWA kan de winkel aanspreken op de kwaliteit van de producten. En opdragen een product terug te roepen of een waarschuwing voor een product uit te doen.

Om uit te vinden welke rol de online webwinkel heeft waar je bestelt is het verstandig om te kijken naar het retourbeleid. Daar staat als het goed is met wie je de aankoop precies bent aangegaan en waar het product naar retour moet. Soms moet je daarvoor eerst een retourformulier aanvragen.  

Wat kun je zelf doen?

De volgende producten koop je beter niet via een online platform buiten de EU:

• Electronica
• Huishoudelijke apparaten die op stroom werken (brandgevaar).
• Kleding (chemische stoffen, verstikkingsgevaar voor kleine kinderen).
• Sieraden (schadelijke stoffen).
• Cosmetica (schadelijke stoffen).
• Speelgoed (chemische stoffen, kleine onderdelen).
• Biociden (schadelijke stoffen, instructies).
• Medicijnen (schadelijke stoffen, instructies).

Heb je zelf een product gekocht waarvan je constateert dat het onveilig is, meldt het dan bij de webwinkel en de NVWA. Laat een review achter om andere consumenten te informeren over het probleem.

Dit jaar wordt belangrijke regelgeving voor online marktplaatsen herzien.