Hoe werkt de vermogensbelasting?

De vermogensrendementsheffing is de officiële benaming voor de belasting over je vermogen. De Belastingdienst verwacht dat je met dit vermogen (spaargeld en beleggingen) een bepaald rendement haalt. Over dit (veronderstelde) rendement heft de Belastingdienst in 2023 32% belasting.

Veranderingen in belasting op vermogen

De afgelopen jaren zijn er een aantal wijzigingen in de belasting op je vermogen geweest. Op deze pagina vertellen we je alles over de overgangswetgeving die vanaf 2023 geldt, maar ook in 2021 en 2022 al toegepast mocht worden. Deze wetgeving geldt in elk geval tot 1 januari 2027.

Wil je meer weten over de rekenmethode die van 2017 tot en met 2022 van toepassing was? In het artikel ‘Vermogensbelasting 2022 en eerder’ vind je meer informatie.

Wil je meer weten over gevolgen die de uitspraak van de rechter heeft over de oneerlijke belasting over vermogen? Lees dan het artikel ‘Veranderingen vermogensbelasting’. Hier vertellen we je alles over de uitspraak, het bezwaar en de compensatie over de belastingjaren 2017 tot en met 2020. Ook staan we stil bij de vragen over de aangifte 2021.

Inmiddels is er ook een voorstel uitgewerkt voor de belasting na 2027. Het nieuwe kabinet moet hier nog mee aan de slag. Dus de plannen kunnen nog volledig veranderen. Meer informatie over deze toekomstplannen vind je in het artikel ‘Toekomst vermogensbelasting’.

Wat valt er onder vermogen?

Onder vermogen vallen alle bezittingen en schulden die je hebt. Denk hierbij aan:

• Betaal- en spaarrekeningen.
• Contant geld.
• Effecten, zoals aandelen, obligaties en crypto’s.
• Vakantiewoning, een pand dat je verhuurt of ander onroerend goed.
• Vorderingen, geld dat je hebt uitgeleend aan iemand.
• Je aandeel in het vermogen van de Vereniging van Eigenaren (VvE).
• Schulden, geld dat je van iemand hebt geleend of facturen die je nog moet betalen.
• Saldo van je creditcard.
• (Persoonlijke) leningen.

Het huis waarin je woont en roerende goederen zoals je auto, kunst, caravan of inboedel vallen niet onder het begrip vermogen. Ook schulden of vorderingen van de inkomstenbelasting op de Belastingdienst mag je niet meetellen.

Peildatum

De Belastingdienst werkt met de peildatum 1 januari. Het vermogen dat je op 1 januari bezit telt mee voor de berekening. Krijg je net in december een groot bedrag gestort? Dan kan het zijn dat je daardoor (meer) belasting betaalt. Zelfs als je dit bedrag op 3 januari weer uitgeeft. Voor de aangifte over 2023 ga je uit van de waarde op 1 januari 2023.

Vrijstelling en schuldendrempel 2023

Grens vermogensbelasting 2023

Gelukkig hoef je niet gelijk belasting te betalen als je meer bezittingen dan schulden hebt. Er is namelijk nog een vrijstelling. Dit heet het heffingsvrije vermogen. Voor 2023 is de vrijstelling €57.000 (voor fiscale partners het dubbele, €114.000). Spaar je groen en/of beleg je groen? Dan is dat bedrag voor maximaal €65.072 vrijgesteld. Heb je een partner? Dan mag je de vrijstelling verdubbelen. 

Schuldendrempel

Je schulden mag je niet helemaal meetellen. Er geldt voor 2023 namelijk een schuldendrempel van €3400. Heb je een fiscale partner? Dan is de drempel €6800. Wat overblijft is de schuld die meetelt voor box 3. 

Rekenmethode vermogensbelasting 2023

In de belastingaangifte 2023 geldt de nieuwe rekenmethode. Dit wordt ook wel rechtsherstel of overbruggingswetgeving genoemd. De Belastingdienst gaat uit van de werkelijke verdeling van je vermogen. Je vermogen wordt verdeeld in 3 groepen. Spaargeld, overige bezittingen en schulden. Onder overige bezittingen vallen alle bezittingen behalve het spaargeld. Onder spaargeld valt sinds 1 januari 2023 ook contant geld. 

Fictief rendement

Voor elk van deze groepen is een eigen fictief rendement bepaald. Dit is anders dan in de oude heffing. De percentages zijn voor 2023:

De percentages voor spaargeld en schulden zijn voorlopig. Deze worden pas in 2024 definitief vastgesteld. We leggen de berekening van de vermogensbelasting uit met een voorbeeld. We lichten dit voorbeeld daarna verder toe.

In de nieuwe methode vermenigvuldig je eerst de waarde per groep met het percentage. De uitkomst van de eerste 2 groepen tel je bij elkaar op. De uitkomst van de schulden mag je eraf halen. Vervolgens reken je het fictieve rendement terug naar een rendement over je vermogen. Dit doe je door het totale rendement te delen door het totale vermogen. Hier komt een rentepercentage uit dat we rendementspercentage noemen.

Neem nu het totale vermogen (bezittingen verminderd met de schulden na de drempel). Hier haal je de vrijstelling van af. Dit is de grondslag sparen en beleggen. Vermenigvuldig de grondslag met het berekende rendementspercentage. Zo bereken je het fictieve rendement. Over dit fictieve rendement betaal je 32% belasting.

Anti-misbruikbepaling in 2023

Een nieuwe toevoeging in 2023 is de 'peildatumarbitrage'. Deze is ingevoerd om misbruik te voorkomen. Door alle beleggingen eind december te verkopen en begin januari weer te kopen, bespaar je belasting. De vermogensbelasting wordt dan berekend tegen het spaartarief. Dit gedrag vindt de overheid onwenselijk. Daarom is er een nieuwe bepaling bij gekomen.

Tussen het moment van verkoop van de beleggingen en het moment van aankoop moet minimaal 3 maanden zitten. Dit hoeft alleen als 1 januari binnen die periode valt. Bij minder dan 3 maanden verschil ziet de Belastingdienst de opbrengst van je aandelen op je spaarrekening toch als beleggingen. En betaal je het hoge tarief. Tenzij je kunt aantonen dat het gaat om zakelijk handelen.

Lees meer over het omzeilen van de peildatum in box 3.

Vermogensbelasting bij beleggen 

De nieuwe methode is vooral voordeliger voor mensen met in verhouding veel spaargeld. Over het spaargeld betaal je bij de nieuwe methode minder belasting. Dit is ook eerlijker als je kijkt naar het rendement dat je over het spaargeld krijgt. Al wordt het belastingtarief voor spaargeld ook hoger als de spaarrente toeneemt.

Ben je alleen en heb je bijvoorbeeld €150.000 op je spaarrekening staan? En ga je hiervan €50.000 beleggen? Dan stijgt de belasting over je vermogen van €107 (cijfers 2023) naar €681. Een stijging van €574.

Kijk ook naar de opbrengsten

Heb je nu €150.000 op een spaarrekening staan? Bij een rente van 2% levert dat €3000 op. Ga je hiervan €50.000 beleggen en is het verwachte rendement bijvoorbeeld 4%? Je vermogen levert door de beleggingen meer rendement op:

• €100.000 spaargeld met 2% levert €2000 op.
• €50.000 beleggen tegen 4% levert €2000 op.

Totale opbrengst €4000. Dat is €1000 meer dan bij €150.000 op een spaarrekening. De hogere opbrengst maakt in dit voorbeeld de stijging van de vermogensbelasting goed.

Lees meer over:

Nieuwe regels en de familiehypotheek

Wijzigingen Prinsjesdag 2023 

Met Prinsjesdag zijn een paar aanpassingen bekendgemaakt voor de belasting over je vermogen. De vrijstelling blijft dit jaar gelijk, namelijk €57.000. Het belastingtarief stijgt wel. Dit was in 2023 32% en wordt in 2024 34%.

Daarnaast zijn er een aantal reparatiemaatregelen. Zo wordt je tegoed in het aandeel van de Vereniging van Eigenaren niet meer als belegging belast, maar als spaargeld. Ook jouw tegoed bij de notaris is op 1 januari na de verkoop van je woning spaargeld geworden. En heb je onderlinge vorderingen en schulden die ontstaan zijn vanuit het huwelijks goederenrecht of met je minderjarige kinderen? Dan hoef je die niet meer op te geven in je aangifte. Deze reparatiemaatregelen kennen een terugwerkende kracht naar 1 januari 2023.

Deze aandachtspunten met uitleg hebben we verzameld in het artikel ‘Aandachtspunten vermogensbelasting’.

Moet ik bezwaar maken?

Veel mensen zijn het niet eens met de nieuwe belastingregels. Of het nodig is om bezwaar te maken hangt af van je persoonlijke omstandigheden. Hierdoor kunnen we geen algemeen advies geven om wel of geen bezwaar te maken. Maar als je vindt dat de nieuwe belastingregels niet eerlijk zijn, dan is het mogelijk om bezwaar te maken. Bijvoorbeeld omdat je werkelijke rendement lager is dan het fictieve rendement volgens de nieuwe methode. Al meerdere belastingplichtigen hebben gelijk gekregen van de rechter omdat het werkelijke rendement lager is dan het fictieve rendement.

Ook kun je bezwaar maken om je rechten niet kwijt te raken. De nieuwe methode houdt consumenten en belangenorganisaties flink bezig. Hierdoor is het mogelijk dat er nieuwe rechtszaken aangespannen worden. De kans is aanwezig dat de uitspraak van deze procedure alleen geldt voor mensen die bezwaar hebben gemaakt. Net als bij het zogeheten Kerstarrest het geval was.

Tip: Als je samen aangifte doet, moet je wel allebei een bezwaar indienen. Het zijn voor de Belastingdienst namelijk 2 verschillende belastingnummers.

Bezwaar maken 2023

Het is alleen mogelijk om bezwaar te maken tegen een definitieve aanslag. Op dit moment zijn er nog geen definitieve aanslagen over 2023 verzonden. Dit kan pas als er aangifte gedaan is in het voorjaar 2024.

Voorlopige aanslag 2023

Tegen een voorlopige aanslag kun je geen bezwaar maken. Je kunt alleen online je voorlopige aanslag aanpassen.

Standpunt Consumentenbond box 3

Je hebt geen recht op compensatie over de jaren 2017 tot en met 2020 als je geen bezwaar hebt gemaakt tegen de aanslag. Dit werd met Prinsjesdag 2022 bekend gemaakt. Hier zijn wij het niet mee eens en daarom zijn we een claim gestart.

Op dit moment richt onze claim zich op rechtsherstel voor de gedupeerden die over de periode 2017-2020 geen bezwaar hebben gemaakt. Hierbij is het doel om alsnog rechtsherstel te realiseren voor deze groep.

Je hoeft nu zelf niet meer in actie te komen om bezwaar te maken tegen de belasting over je vermogen over de jaren 2017-2020. Ook een verzoek tot ambtshalve vermindering is niet meer nodig. Er worden zogenoemde proefprocedures aangespannen. We vragen de rechter om uitspraak te doen en de uitslag geldt dan voor alle niet-bezwaarmakers.

Nieuwe wetgeving

Wij zijn momenteel niet van plan om actie te ondernemen tegen de wettelijke regels van het rechtsherstel. Ook niet tegen de overgangswetgeving, de nieuwe rekenmethode. Hiermee bedoelen we de inhoud van de regels zelf. Zoals het fictieve rendementspercentage over de beleggingen. Dit komt omdat de belastingregels van de nieuwe methode voor iedereen anders uitpakken.

De Consumentenbond is er voor iedereen en daarom kunnen wij niet opkomen voor individuele situaties. Ook kunnen we je niet adviseren of je bezwaar moet maken. Neem hiervoor contact op met een belastingadviseur.

Heb je de afgelopen jaren belasting betaald over je vermogen en geen bezwaar gemaakt? Of wil je op de hoogte blijven van de vorderingen? Meld je dan vrijblijvend aan.