6 misleidende marketingtrucs in de supermarkt

Een veelgebruikte marketingtruc is om te benadrukken wat er niet in zit. Het gaat dan om ingrediënten die veel consumenten als ongunstig zien. Maar een product waarop bijvoorbeeld ‘vetarm’ staat kan wel veel suiker of zout bevatten. En is daarmee alsnog niet gezond. 

Deze truc zie je veel bij glutenvrije producten. Deze producten zijn nuttig als je geen gluten verdraagt. Maar vaak zijn ze ongezonder dan soortgelijke producten. 

• Lees meer over glutenvrije producten

Fabrikanten maken ook graag gebruik van leuzen als ‘zonder kunstmatige kleurstoffen’ of ‘geen suiker toegevoegd’. Maar die zeggen niks over wat er verder in het product zit.

Zo staat er op sommige kruidenproducten ‘zonder smaakversterkers’. Maar ondertussen zit er wel gistextract in, dat als ‘natuurlijke’ smaakversterker wordt gebruikt. Of het product zit vol zout. 

Fabrikanten pronken graag met gezonde aspecten. Soms zijn die nogal vanzelfsprekend. Zo zetten sommige fabrikanten de claim ‘eiwitrijk’ op kwark. Maar alle kwark is eiwitrijk. Ongezonde toevoegingen zoals suiker of vruchtenconcentraten worden juist verzwegen.

Dit zie je ook bij tussendoortjes. Bijvoorbeeld koekjes waar ‘bron van vezels’ of een grote graanhalm op staat. Maar naast wat vezels bevatten de koekjes een berg suiker en ongezonde vetten. Koekjes eten omdat ze ‘een bron van vezels’ zijn is dus geen goed idee.

Ten slotte staan groente en fruit vaak in de schijnwerpers. Denk aan kant-en-klare maaltijden of fruitdranken. Wat niet wordt belicht zijn de toegevoegde suikers en zout.

Fabrikanten kunnen allerlei gezonde ingrediënten toevoegen. Maar die veranderen niks aan de ongezonde ingrediënten. Zo zie je steeds meer producten met extra eiwit. Vooral bij tussendoortjes komt dit veel voor. De fabrikant vertelt er dan liever niet bij dat ze vol suiker of ongezonde vetten zitten.

Ook vitamines worden uitbundig toegevoegd, zoals in sapjes. Daardoor kunnen fabrikanten mooie gezondheidsclaims gebruiken. Een creatieve woordkunstenaar kan al gauw de indruk wekken dat het sapje ziektes voorkomt. Ondertussen giet je in 1 klap 4 suikerklontjes naar binnen.

Soms noemt een fabrikant zijn product naar een ingrediënt dat er amper in zit. Of het ingrediënt wordt sterk overdreven. Dit noemen we lokingrediënten. Vooral dure of exotische ingrediënten worden vaak als lokingrediënt gebruikt. Check altijd hoeveel er werkelijk van inzit.

Ook de term 'volkoren' is vaak een lokkertje op producten anders dan brood. Je komt het tegen op crackers, koekjes en ontbijtkoek. Vaak blijkt het product naast vezelrijk volkorenmeel ook nog voor een (groot) deel uit bloem te bestaan. Of het zit vol ongezonde toevoegingen zoals suiker en ongezonde vetten.

• Lees het artikel over volkorenmisleiding en praat mee op de community

Als een ingrediënt opvallend genoemd of afgebeeld wordt, moet de fabrikant aangeven hoeveel ervan inzit.

Laat je dus niet misleiden door mooie plaatjes of praatjes. Check het percentage in de ingrediëntenlijst. 

Soms vermelden fabrikanten op verpakkingen alleen de voedingswaarde ná bereiding. Dus nadat je bijvoorbeeld groente, rijst of water toevoegt. Het bevat dan minder suiker, vet en zout dan in onbereide vorm. Zo trekken fabrikanten een rookgordijn op over de werkelijke voedingswaarde.

Producten zijn veel gemakkelijker te vergelijken als de voedingswaarde per 100 gram onbereid product wordt vermeld. Dan zie je bijvoorbeeld in welk merk bouillonblokjes het meeste zout zit. Of welke sausmix de meeste suiker bevat. Maar veel fabrikanten houden dat liever onduidelijk. 

Ook met portiegroottes wordt creatief omgegaan. De fabrikant houdt bijvoorbeeld 1 koekje aan in een meeneemverpakking van 3 koekjes. Terwijl je ze waarschijnlijk alle 3 opeet. Of er staat bij satésaus een portie van 15 milliliter vermeld. Kleine kans dat je daarmee genoegen neemt. Bekijk dus zelf wat je een realistische portie vindt.

Fabrikanten schermen graag met mooie woorden die weinig betekenen. Laat je niet misleiden door de volgende termen. Ze zijn op dit moment niet beschermd in de wet.

• Puur
• Natuurlijk
• Vers 
• Ambachtelijk
• Artisanaal
• Traditioneel
• Huisgemaakt 
• Volgens grootmoeders recept
• Van de boerderij
• Hand cooked

Een mooi voorbeeld zijn 'hand cooked chips'. De realiteit is wat minder ambachtelijk dan je zou verwachten. Temidden van allerlei machines haalt een medewerker vluchtig een schepnet door een meterslange frituur. 

Een ander voorbeeld is de term ‘vers’. Een 'verse' vis kan al maanden in de vriezer hebben gelegen. Dan koop je dus ontdooide vis. Op de achterkant staat dan het woord 'ontdooid'. Of sap wordt 'vers' genoemd terwijl het uit concentraat komt.

Vreemd genoeg komen woorden als 'puur' en 'natuurlijk' vaak voor op allerlei (sterk) bewerkte producten. Zoals snoep, saus, chips en frisdrank. Wij pleiten voor regels om onduidelijkheid en misleiding te voorkomen.