Facebook in de fout

Facebook maakt miljardenwinsten door advertentieverkoop, overeenkomsten met derden en andere 'data monitoring' waarbij het bedrijf gebruik maakt van privégegevens van Facebookgebruikers. Facebookgebruikers zijn daarover niet goed geïnformeerd en hebben hiervoor geen toestemming gegeven.

Facebook verzamelt meer informatie dan Facebookgebruikers vrijwillig aan Facebook verstrekken. Dat mag niet.

Adverteerders zijn de klant

Niet iedereen realiseert zich dat de klanten van Facebook niet de Facebookgebruikers zijn, maar de adverteerders op het platform. Jij bent het product. Het verdienmodel van de sociale netwerkdienst is gebaseerd op inkomsten uit gepersonaliseerde advertenties.

Facebook gebruikt de hieronder opgesomde privégegevens om adverteerders in staat te stellen uiterst precieze en gepersonaliseerde advertenties aan jou te presenteren, gebaseerd op jouw persoonlijke eigenschappen en voorkeuren. Facebook heeft geen toestemming van jou om deze persoonsgegevens te verzamelen en gebruiken.

Hoe komt Facebook aan die gegevens?

Facebook analyseert het door de gebruikers aangemaakte profiel. Maar daar blijft het niet bij:

• Facebook kijkt mee met wat de gebruikers met vrienden delen.
• Facebook verzamelt ook gegevens buiten het sociale netwerk om.
• Met behulp van cookies volgt Facebook het surfgedrag en ingezette apps van gebruikers op talloze websites en mobiele apparaten. 
• En app-makers konden zelf gegevens verzamelen van de Facebookvrienden van de gebruiker, terwijl die Facebookvrienden zelf de app niet gebruikten. Die vrienden hadden hier geen kennis van en Facebook meldde dit niet. Het Cambridge Analytica schandaal heeft laten zien wat hiervan de gevolgen kunnen zijn.

Essentiële informatie niet verstrekt

Ook de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) deed al onderzoek vanaf 2014. Daaruit blijkt dat Facebook essentiële informatie over het eigen privacybeleid niet verstrekte. En voor zover informatie wel was verstrekt, was dat op een voor gebruikers onduidelijke, inconsistente en onnodig moeilijk te begrijpen wijze. Zo stond belangrijke informatie verspreid over 13 verschillende pagina’s en bronnen, waarbij sommige relevante informatie volledig was verstopt.

De AP oordeelde dan ook dat Facebook de gegevens van gebruikers zonder hun medeweten of toestemming verwerkte. En dat Facebook anderen in staat stelde gebruik te maken van gegevens die Facebookgebruikers als privé mochten beschouwen. 

Maar ook andere buitenlandse toezichthouders, zoals die in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Australië, hebben vastgesteld dat Facebook zijn gebruikers niet of niet goed informeert over het delen van gegevens met derden. Het Cambridge Analytica schandaal is een bekend voorbeeld dat heeft laten zien hoe dit misging. Het Cambridge Analytica schandaal legde bloot hoe eenvoudig derden aan gegevens van gebruikers konden komen, en daarmee de verkiezingen in de Verenigde Staten konden beïnvloeden. En daarvoor kreeg Facebook boetes van in totaal meer dan 5 miljard dollar. 

Facebook slaat jouw gegevens op buiten Europa

Er gaat nog meer mis bij Facebook. De privacyregels bepalen dat persoonsgegevens van EU-inwoners, waaronder Nederlanders, opgeslagen moeten worden in de EU of in een ander land dat ook een adequate bescherming biedt.

Inlichtingendiensten in de VS kunnen op grote schaal persoonsgegevens van Europese Facebook- en Instagramgebruikers inzien, omdat die gegevens worden verwerkt in de VS. Deze inlichtingendiensten kunnen enorme hoeveelheden persoonsgegevens van EU-inwoners opvragen. Facebook werkt hieraan mee, waardoor zij inbreuk maakt op de privacy van gebruikers van Facebook en Instagram in Nederland.

De hoogste Europese rechter heeft geoordeeld dat bedrijven, zoals Facebook, alleen persoonsgegevens aan de VS kunnen doorsturen als zij kunnen garanderen dat de rechten van jou over die persoonsgegevens in essentie hetzelfde beschermd zijn als onder Europees recht tegen overheidssurveillance (=overheidsspionage).

Als bedrijven geen maatregelen treffen om die gegevens te beschermen, dan is het doorsturen niet toegestaan. Facebook heeft die maatregelen niet getroffen. Daardoor hebben de inlichtingendiensten  veel te vergaande toegang tot persoonsgegevens van gebruikers in Nederland. 

Onze Facebook-claim bestaat uit twee acties:

De eerste actie is de (juridische) actie van Data Privacy Stichting tegen Facebook die gaat over het delen van jouw persoonsgegevens met derden zonder jou hierover op een correcte wijze te informeren én het gebruiken van jouw persoonsgegevens voor advertentiedoeleinden zonder jouw toestemming. Je kunt aan deze eerste procedure van de Facebook-claim meedoen als je in de periode van 1 april 2010 tot 1 januari 2020 op enig moment gebruiker bent geweest van Facebook en in Nederland woonde.

De tweede actie is de actie van Data Privacy Stichting tegen Facebook die gaat over de doorzending van jouw persoonsgegevens buiten Europa zonder voldoende bescherming tegen Inlichtingendiensten. Aan deze tweede actie kun je meedoen als je in de periode van 25 mei 2018 tot heden gebruiker bent of bent geweest van Facebook en/of Instagram en in Nederland woonde.

------

Meer info over:

1. Actie over gebruiken van gegevens

Data Privacy Stichting heeft op 30 december 2019 Facebook gedagvaard voor Rechtbank Amsterdam. Deze procedure gaat over het delen van persoonsgegevens van Facebookgebruikers met derden, het gebruik van die persoonsgegevens, waaronder gevoelige gegevens (zoals seksuele of religieuze voorkeuren, of informatie over jouw gezondheid), voor advertentiedoeleinden zonder daar toestemming voor te hebben, en het doen alsof Facebook gratis is.

Op 30 juni 2021 heeft de Rechtbank Amsterdam geoordeeld dat Data Privacy Stichting, gesteund door Consumentenbond, voldoet aan de wettelijke eisen om een collectieve procedure in te mogen stellen. 

Na dit vonnis van 30 juni 2021 is de zaak op de inhoud verder gegaan. In samenwerking met Consumentenbond heeft de Stichting op 9 november 2022 aan de Rechtbank op een zitting toegelicht wat Facebook volgens ons fout heeft gedaan. De Rechtbank deed op 15 maart 2023 uitspraak.

2. Actie over doorsturen gegevens aan de VS

Facebook stuurt gegevens door naar de VS. Data Privacy Stichting heeft Facebook uitgenodigd om in gesprek te gaan over het doorsturen van gegevens aan de VS. Consumentenbond werkt ook in deze tweede actie tegen Facebook mee met de Data Privacy Stichting. Als Facebook niet op de eisen van Data Privacy Stichting en Consumentenbond ingaat en serieus het gesprek aan gaat, dan zal Data Privacy Stichting (in samenwerking met Consumentenbond) Facebook opnieuw dagvaarden. 

Werkwijze botst met privacyregels

De betreffende praktijken waren zeer gunstig voor Facebook. Het platform realiseerde miljarden winst.

Als een bedrijf geld verdient aan gegevens en advertenties, moet de manier waarop dit gebeurt wel in lijn zijn met de privacyregels (AVG). Dat was hier niet het geval. Facebook was onduidelijk over hoe het de gegevens over gebruikers verkreeg en wie daarvan gebruik konden maken.

Niet gratis

Facebook heeft onrechtmatig gehandeld en verschillende wettelijke privacyregels overtreden. Ook maakte Facebook zich schuldig aan oneerlijke handelspraktijken. Dat deed het door aan gebruikers en potentiële gebruikers te melden dat Facebook gratis is en dat altijd zou blijven. De gebruikers betaalden eigenlijk voor het platform doordat hun persoonsgegevens door Facebook werden gebruikt en ook door Facebook werden doorgegeven aan derden.

Ten koste van de gebruikers heeft Facebook zich ongerechtvaardigd voor commerciële doeleinden verrijkt. 

Onvoldoende bescherming

De persoonsgegevens van Facebook-gebruikers moeten worden verwerkt ofwel in de EU of in een ander land dat ook een adequate bescherming biedt. Als bedrijven geen maatregelen treffen om die gegevens te beschermen, dan is het doorsturen van die persoonsgegevens naar landen buiten de EU niet toegestaan. Facebook heeft die maatregelen niet getroffen, met als gevolg dat de Inlichtingendiensten een veel te vergaande toegang kan verkrijgen tot persoonsgegevens van EU-inwoners. Daarmee overtreedt Facebook verschillende privacyregels.

Doordat Facebook de privacyregels overtreedt, kun jij je privacyrechten niet gebruiken. Je verliest de regie en zo je zeggenschap over en autonomie van je eigen gegevens.

Facebooks praktijken gaan ten koste van je privacy, je keuzevrijheid en je mogelijkheid om zelf te kiezen wat jij met je persoonsgegevens doet. Hiermee schendt Facebook de wet en hierdoor lijd jij schade. 

Je meldt je gratis aan via het formulier op de website van Consumentenbond Claimservice. Met je aanmelding kan je een schadevergoeding eisen, kom je op voor je rechten en steun je onze actie tegen Facebook. Je moet minimaal 16 jaar zijn om je aan te melden. Ben je 16 of 17 jaar? Vraag dan wel je ouders/verzorgers om toestemming.

Na je aanmelding krijg je een e-mail ter verificatie en word je gevraagd je deelname aan de Facebook-claim compleet te maken. Je doet dit in 'Mijn dossier' via de website van Consumentenbond Claimservice.

Geen vergoeding, geen betaling
Bij deelname aan de claim geldt het 'no cure, no pay' -principe. Hiermee bedoelen we dat de financier een percentage van de vergoeding krijgt als we de claim tot een goed einde hebben gebracht. De claim is een succes wanneer we tot een schikking of een positieve uitspraak komen. De financier kan maximaal 18% van de totale opbrengst ontvangen, afhankelijk van de uitkomst van de procedure.

Als er geen schikking of positieve uitspraak komt, krijgt de financier niets en moet hij de kosten voor lief nemen.

'No cure, no pay' uitgelegd op Consumentenbond Claimservice. 

Wil je je weer afmelden?

Je kunt je afmelden door een e-mail te sturen naar vragen@claimservice.nl. We vragen je om 'Opzeggen overeenkomst Facebook' in het onderwerp op te nemen. Je hoeft geen reden voor je afmelding op te geven.

Meld jij je binnen 60 dagen af, dan heeft dat geen gevolgen. Als je je meer dan 60 dagen na je aanmelding weer afmeldt, dan ben je een deel van de overeengekomen ‘no cure, no pay’- vergoeding verschuldigd, maar alleen als er uiteindelijk een schikking en positieve uitspraak wordt bereikt, waardoor een vergoeding voor jou wordt toegewezen. Raadpleeg hiervoor de voorwaarden in jouw deelnemersovereenkomst. Deze vind je in je digitale dossier.

-------

We zullen je per e-mail op de hoogte houden van ontwikkelingen in onze actie tegen Facebook. Ook zullen we de webpagina's over de Facebook-claims regelmatig updaten. 

Je kunt je aanmelden voor één, of beide procedures van de Facebook-claim. Als je je aanmeldt, steun je ons en de DPS in onze claims tegen Facebook. Het kan heel gemakkelijk in 1 keer.

Je kunt meedoen aan de actie over het gebruik van jouw gegevens (de eerste procedure) als je ergens tussen 1 april 2010 en 1 januari 2020 gebruikers bent geweest van de Facebook-dienst en toen in Nederland woonde. Behoor jij tot deze groep? Dan val je waarschijnlijk ook in de doelgroep van de tweede actie:

Je kunt meedoen met de actie over dataopslag in de VS,  als je gebruiker bent of bent geweest van Facebook en/of Instagram én in Nederland woonde vanaf 25 mei 2018 tot nu. 

Je kunt je aanmelden voor een mogelijke compensatie via ons aanmeldformulier. Je hoeft geen lid van de Consumentenbond te zijn.

De Consumentenbond en de Data Privacy Stichting willen nu doorpakken. Met het vonnis van 15 maart 2023 is een goede stap gezet op weg naar schadevergoeding, in belangrijke mate door jouw aanmelding en steun. Om jou goed te kunnen vertegenwoordigen en namens jou schadevergoeding bij Facebook te kunnen opeisen, is het nodig om van jouw eerdere aanmelding een opdracht aan Data Privacy Stichting te maken. 

Daarnaast pakken we Facebook verder aan. We zijn een tweede actie tegen Facebook gestart. Die gaat over de illegale doorgifte door Facebook, van de persoonsgegevens die het heeft verzameld via de platforms Facebook en Instagram, buiten de Europese Unie zonder voldoende bescherming te bieden tegen overheidssurveillance. Voor deze tweede procedure kun jij je nu ook aanmelden. Dat kan in 1 keer. 

Het is nu nog niet te zeggen of Facebook-gebruikers compensatie zullen krijgen, en hoeveel. We vinden dat Facebook met een regeling moet komen die voldoende compensatie biedt voor wat het platform fout heeft gedaan. Daarover willen we met Facebook in gesprek. En zo nodig zullen we onze eisen via de rechter afdwingen. 

De Consumentenbond trekt in de zaak tegen Facebook samen op met de Data Privacy Stichting (DPS). DPS treedt op voor slachtoffers van privacy-inbreuken. Dat doen zij door het aanspannen van procedures en via juridisch bindende, collectieve, schikkingen.

De advocatenkantoren Lemstra Van der Korst N.V. en Pels Rijcken staan DPS bij. Lieff Cabraser Heimann & Bernstein, LLP financiert de gezamenlijke actie van de Consumentenbond en DPS ten behoeve van gedupeerde Facebookgebruikers. Dit is op basis van 'no win, no fee'. De financier ontvangt alleen bij succes van onze actie een vergoeding voor de gemaakte kosten en een vergoeding van maximaal 18% uit de opbrengst van de collectieve actie.

ConsumentenClaim verwerkt de aanmeldingen van de deelnemers. 

In massaschadezaken werkt de Consumentenbond altijd samen met deskundige partijen, zoals advocatenkantoren die gespecialiseerd zijn in massaclaims en met procesfinanciers. In 2018 is de Consumentenbond met ConsumentenClaim een samenwerkingsverband aangegaan: Consumentenbond Claimservice. 

ConsumentenClaim is de massaschadespecialist die zorgt voor (juridische) ondersteuning en de juiste afhandeling van onze claims. De afgelopen 15 jaar zorgde ConsumentenClaim ervoor dat grote groepen gedupeerde consumenten via schikkingen en (massa)rechtszaken hun recht konden halen.

Voor meer informatie over massaclaims en hoe dit in zijn werk gaat. 

De Consumentenbond is niet tegen Facebook. Facebook en Instagram kunnen namelijk nuttige en leuke platforms zijn om te gebruiken, mits het zich aan de (privacy)wet houdt. Veel consumenten zitten op Facebook of Instagram en lezen, delen en interacteren. Ook wijzelf maken er gebruik van om informatie te delen met onze achterban en om vragen van consumenten te beantwoorden.

We doen dit op een zo'n privacy-vriendelijk mogelijke manier. Op onze site plaatsen we Facebook tracking elementen om Facebook gebruikers (opnieuw) te kunnen bereiken met onze boodschappen, via het Facebook platform. We plaatsen deze tracking elementen echter pas als je ermee instemt als bezoeker, via de cookie-dialoog. Dit cookie-statement is duidelijk over wat we willen doen met de tracking en wat de gevolgen zijn. Bij onze cookie-dialoog kun je cookies weigeren en toch de site op. 

Facebook zelf moet echter wel de eigen zaakjes op orde hebben. Ons doel is ervoor te zorgen dat Facebook zich aan de privacyregels gaat en blijft houden. Want dat is in het belang van ons allemaal. 

De Consumentenbond ondersteunt de Data Privacy Stichting in de actie tegen Facebook. De Consumentenbond zorgt voor de werving van de deelnemers. Lieff Cabraser Heimann & Bernstein financiert de kosten die de Consumentenbond maakt voor het werven van deelnemers en de daaraan verbonden inspanningen.

Consumentenbond en massaclaims

Facebook is niet alleen een vriendennetwerk, het beschikt ook  over een enorme berg data. Via de persoonlijke gegevens die Facebook opslaat, krijgen bedrijven inzicht in jouw voorkeuren en gewoontes en kunnen zij jou daarop aangepaste advertenties sturen.

Wil je weten welke gegevens Facebook over jou heeft verzameld? Volg ons stappenplan om beter te bepalen wat je deelt en met wie. Beter bepalen wat je deelt met Facebook.